Диншунослик фанига кириш
Ushbu kitob O‘zbekistonning XX asr ikkinchi yarmidagi adabiyotini o‘rganishga bag‘ishlangan maqolalar va tahliliy materiallar to‘plamidir. Unda atoqli adiblar hayoti va ijodi, asarlarining asosiy mavzulari, badiiy xususiyatlari hamda o‘zbek adabiyotidagi o‘rni xolisona yoritilgan.
Asosiy mavzular
- 50-80 yillar o‘zbek adabiyotining asosiy tendensiyalari: Bu davrda adabiyotning hayot bilan aloqasi mustahkamlandi, inson shaxsiga qiziqish ortdi, uslubiy izlanishlar kuchaydi. Shuningdek, ma'muriy-buyruqbozlik usuli, ko‘zbo‘yamachilik illati, milliy tillar taqdiri kabi masalalar ham o‘rganiladi.
- Badiiy publitsistika: Bu davrda yozuvchilar hayotda sodir bo‘layotgan o‘zgarishlarni tezkorlik bilan publitsistika tilida ifodalashga harakat qildilar. A.Qahhor, I.Rahim, N.Safarovlarning asarlari bu borada ajralib turadi.
- Nasr (proza): Bu davrda hikoyachilik va qissachilik janrlari rivojlandi. Asarlarda hayotning jiddiy muammolariga e'tibor qaratish, inson xarakterini kutilmagan tomondan ko‘rsatishga intilish kuchaydi.
- Romanchilik: Bu davrda roman janri ham rivojlandi. P.Qodirovning "Uch ildiz", A.Muxtorning "Tug‘ilish", Shuxratning "Oltin zanglamas" romanlarida shaxsga sig‘inish, dogmatizm, halol va ijodiy fikrlaydigan odamlar taqdiri aks etdi.
- Nazm (poeziya): Bu davr she'riyatida Vatan, ona yurt haqida, uni har jihatdan idealga mos va muvofiq holda ko‘rish orzusi bilan yo‘g‘rilgan she'rlar alohida o‘rin egalladi. E.Vohidovning "Sirdayo o‘lani", A.Oripovning "Orol uchun" she'rlari bunga misol bo‘ladi.
- Dramaturgiya: Bu davrda dramaturglarning asarlarida ma'naviy-axloqiy masalalar, insonning jamiyat oldidagi burchi kabi mavzular ko‘tarildi. A.Qahhorning "Tobutdan tovush" komediyasi porahurlik illatiga qarshi qaratilgan.
- Zulfiya: Zulfiya Isroilova hayoti va ijodi, uning she’riyatining mavzulari va o‘ziga xos xususiyatlari, dostonlari tahlil etilgan. Zulfiya lirikasida insoniy tuyg‘ular, vafodorlik, tabiat go‘zalligi, orzu-umidlar, tinchlik va do‘stlik kabi mavzular aks etgan.
- Said Ahmad: Said Ahmadning hayoti, ijodi va hikoyalarining asosiy mavzulari. Hikoyalarda mehnatkashlarning hayoti, urush davridagi qiyinchiliklar, sevgi va sadoqat, insoniylik va ma'naviy qadriyatlar yoritilgan.
- Asqad Muxtor: Asqad Muxtorning hayoti, she’riyati, dostonlari, hikoyalari, qissa va romanlari haqida ma’lumotlar berilgan. Uning asarlarida inson qalbi, tabiat, muhabbat, vafo va sadoqat kabi mavzular asosiy o’rinni egallaydi.
- Odil Yoqubov: Odil Yoqubovning hayoti, ijodi, hikoyalari, qissalari va romanlari tahlil qilingan. Asarlarda ma’naviy-axloqiy muammolar, adolat, inson erki, yoshlar hayoti, urushning oqibatlari kabi mavzular ko’tarilgan.
- Pirimuql Qodirov: Pirimuql Qodirovning hayoti, ijodi, hikoyalari, qissalari va romanlari tahlil qilingan. Asarlarda tarixiy shaxslar, millatparvarlik, yoshlar hayoti, urushning oqibatlari kabi mavzular ko’tarilgan.
- Shukur Xolmirzaev: Shukur Xolmirzaevning hayoti, ijodi va asarlari haqida ma’lumot berilgan. Uning asarlarida muhabbat, adolat, ekologiya masalalari, insonning axloqiy qiyofasi kabi mavzularga ko’proq e’tibor qaratilgan.
- O'tkir Hoshimov: O'tkir Hoshimovning hayoti, ijodi va asarlari haqida ma’lumot berilgan. Uning asarlarida muhabbat, yoshlar hayoti, ahloqiy muammolar kabi mavzularga ko’proq e’tibor qaratilgan.