Botanika va geobotanika asoslari
Ushbu matn toʻplami Oʻzbekiston adabiyotining XX asrdagi rivojlanish bosqichlarini, xususan 50-80 yillardagi adabiy jarayonlarni oʻrganishga bagʻishlangan. Toʻplamda adabiyotshunoslik, nasr, nazm, dramaturgiya janrlari tahlil qilinadi, taniqli adiblar hayoti va ijodi yoritiladi.
Asosiy mavzular
- 50-80 yillardagi adabiy jarayon: Bu davrda adabiyotning hayot bilan aloqasi mustahkamlandi, mavzu doirasi kengaydi. Shaxsga sigʻinish illati, realizmning davom etishi, adabiyotda insonparvarlik masalalari koʻtarildi. Ba'zi adabiyotshunoslar bu davrni turğunlik davri deb baholaydi.
- Badiiy publitsistika: Publitsistika xalq dardini aks ettirishga yo'naltirildi. A.Qahhor, I.Rahim, N.Safarov kabi yozuvchilarning asarlari ajralib turadi. Ammo keyinchalik publitsistikaga xos jangovar ruh susaydi, yuqori lavozimli shaxslar haqida yozish ko'paydi.
- Nasr (proza): Hikoyachilikda realizm, hayotiylik, xarakterlarni ochib berishga e'tibor kuchaydi. A.Qahhor, Said Ahmad kabi yozuvchilarning hikoyalari shu davrga xos. Qissa janrida ham O'zbek adabiyotida o'zgarishlar bo'ldi, ma'naviy-axloqiy masalalar ko'tarildi.
- Nazm (poeziya): Vatan, ona yurt haqida she'rlar yozildi. Xalqaro voqealarga munosabat bildirildi, insoniy kechinmalarni she'rga solish mayli kuchaydi. Sevgi va sadoqat tuyg'ulariga bag'ishlangan asarlar yaratildi. A.Oripov, E.Vohidov kabi shoirlarning asarlari diqqatga sazovordir.
- Dramaturgiya: Dramaturgiyada "konfliktsizlik" nazariyasidan voz kechildi. A.Qahhorning "Tobutdan tovush" satirik komediyasi muhim voqea bo'ldi. Shaxs ma'naviyati, vijdon masalalariga e'tibor qaratildi. Uyg'un, I.Sulton, U.Umarbekov kabi dramaturglar asarlari yaratildi.
- Adiblar hayoti va ijodi: To'plamda Zulfiya, Said Ahmad, Asqad Muxtor, Odil Yoqubov, Pirimqul Qodirov, Shukur Xolmirzaev, O'tkir Hoshimov singari atoqli adiblarning hayoti va ijodiy faoliyatlari yoritilgan.