Chizma geometriya
Ushbu kitob "Chizma geometriya" fanining ma'ruzalar matni bo'lib, unda geometrik shakllarni tasvirlash usullari, proyeksiyalash metodlari, nuqta, to'g'ri chiziq va tekislikning fazoviy vaziyatlari, sirtlar va ularning chizmalarda berilishi, sirtlarning o'zaro kesishishi, aksonometrik proyeksiyalar kabi chizma geometriyasining asosiy tushunchalari va usullari bayon etilgan. Kitob, oliy o'quv yurtlarining arxitektura va qurilish yo'nalishlari talabalariga mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Proyeksiyalash metodlari: Markaziy va parallel proyeksiyalash usullari, ularning xossalari va qo'llanilishi ko'rib chiqiladi. Nuqta, to'g'ri chiziq va kesmalarning proyeksiyalanishi o'rganiladi.
- Nuqta. To'g'ri chiziq va tekislik: Ikki va uch tekislikdagi proyeksiyalar sistemasi, nuqtaning koordinatalari, to'g'ri chiziqning berilish usullari va ularning proyeksiyalari haqida ma'lumot beriladi.
- To'g'ri chiziq: Umumiy va xususiy vaziyatdagi to'g'ri chiziqlarning proyeksiyalari, to'g'ri chiziq kesmasining haqiqiy uzunligi va tekisliklarga og'ish burchaklarini yasash usullari o'rganiladi. To'g'ri chiziqning izlarini yasash ko'rsatiladi.
- Ikki to'g'ri chiziq: Ikki to'g'ri chiziqning o'zaro joylashuvi (parallel, kesishuvchi, ayqash) holatlari, to'g'ri burchakning proyeksiyalanishi va chizmalarda ko'rinishlikni aniqlash masalalari yoritiladi.
- Tekislik: Tekislikning berilish usullari, to'g'ri chiziq va tekislikning o'zaro joylashuvi, tekislikning bosh chiziqlari, proyeksiyalovchi tekisliklarning xossalari bayon etiladi.
- Tekislik va to'g'ri chiziq: Tekislikning ikki tekislikka perpendikulyarligi, to'g'ri chiziq va tekislik, hamda ikki tekislik orasidagi burchakni aniqlash usullari ko'rsatilgan. Sirtlar va ularning chizmada berilishi.
- Ortogonal proyeksiyalarni qayta tuzish usullari: Ortogonal proyeksiyalarni qayta tuzish usullarining mohiyati, tekis-parallel harakatlantirish va aylantirish usullari batafsil tushuntirilgan.
- Aksonometrik proyeksiyalar: Aksonometrik proyeksiyalash usuli, standart aksonometriyalar, o'zgarish koeffitsiyentlari, aksonometrik o'qlarning vaziyatlari va pozitsion masalalarni yechish usullari ko'rib chiqiladi.
- Sirtlar: Sirtlarning kinematik usulda berilishi, aylanish sirtlari, chiziqli sirtlar, vint sirtlar, sirtlarning karkas usulida berilishi o'rganiladi.
- Sirtlar va ularning kesishishi: Ikki sirtning o'zaro kesishish chiziqlari, konus bilan piramidaning o'zaro kesishishi va yasalish usullari bilan tanishiladi.
- Egri chiziqlar: Egri chiziqlar va ularning proeksion xossalari, tekis egri chiziqlar, ikkinchi tartibli egri chiziqlar va fazoviy egri chiziqlar, Ularga urinma va normal o'tkazish.
- Ko'pyoqliklar: Ko'pyoqliklar haqida tushuncha, Ko'pyoqliklarning tekislik bilan kesishishi, Muntazam ko'pyoqliklar (Platon jismlari) va Ko'pyoqlikning chizmada tasvirlanishi.