Иқтисодий-математик усуллар ва моделлар

Ushbu qo'llanma "Iqtisodiy-matematik usullar va modellar" fanini o'rganayotgan talabalar uchun mo'ljallangan bo'lib, unda laboratoriya ishlarini bajarish bo'yicha metodik ko'rsatmalar berilgan. Qo'llanmada chiziqli programmalashtirish, talab va taklif qonunlarini modellashtirish, foydalilikni optimallashtirish, ishlab chiqarishni modellashtirish, bozor modellari va makroiqtisodiy modellarni tahlil qilish kabi mavzular qamrab olingan.

Asosiy mavzular

• Chiziqli programmalashtirish masalasining simpleks usuli: Chiziqli programmalashtirish masalalarini yechishning simpleks usuli kompyuterda amalga oshirilishi ko'rsatilgan. Masala matematik modeli tuziladi va kanonik shaklga keltiriladi, so'ngra yechim kompyuter yordamida topiladi. Echimning iqtisodiy tahlili beriladi.
• Kompyuterda talab va taklif qonunlarini modellashtirish: Talab va taklif qonunlarini kompyuterda modellashtirish usullari o'rgatiladi. Talabni X o'qi, narxni Y o'qi orqali ifodalash, grafiklar yordamida tahlil qilish va muvozanat narxini aniqlash ko'rsatilgan.
• Eng ko'p foydalilik va o'rnini bosishning eng ko'p me'yori. Bir-birining o'rnini bosish: Foydalilik funksiyasi yordamida iste'molchining xatti-harakatini modellashtirish, o'rnini bosish normalarini aniqlash usullari ko'rsatilgan.
• Ishlab chiqarishni modellashtirish: Ishlab chiqarish funksiyalari yordamida mahsulot ishlab chiqarishni modellashtirish, resurslardan foydalanish samaradorligini baholash usullari ko'rsatilgan.
• Bozor modellari: Bozor mexanizmlarini (gidrobisimon model, Errou-Gurvits modeli, ikki sektorli model) matematik modellashtirish usullari o'rganiladi. Talab va taklifning o'zgarishi bozor muvozanatiga ta'sirini tahlil qilish ko'rsatilgan.
• Makroiqtisodiy masalalarni modellashtirish: Makroiqtisodiy ko'rsatkichlarni (milliy daromad, investitsiya, iste'mol) dinamikasini modellashtirish usullari berilgan. Samuilson-Xiks modeli va o'sish modellarini qo'llash ko'rsatilgan.
• Ekonometrik modellar (Bir faktorli, chiziqli model): Ekonometrik modellardan foydalanish, bir faktorli chiziqli modelni qurish va tahlil qilish, regressiya tenglamasi va korrelyatsiya koeffitsientini aniqlash ko'rsatilgan.
• Ekonometrik modellar (Ko'p faktorli, chiziqli model): Ko'p faktorli chiziqli ekonometrik modelni qurish va tahlil qilish, ko'p o'zgaruvchili regressiya tenglamasini baholash, korrelyatsiya koeffitsientini hisoblash usullari o'rgatilgan.