Arxeologiya asoslari
Ushbu o'quv qo'llanma O'zbekistonda arxeologiya fanining rivojlanish tarixini, asosiy davrlarini, tadqiqot usullarini va O'rta Osiyo hududidagi muhim arxeologik yodgorliklarni yoritishga bag'ishlangan. Qo'llanma talabalarga arxeologiya asoslari, madaniy merosni o'rganish va saqlash sohalarida bilim berishga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Arxeologiya fanining rivojlanish tarixi: Arxeologiyaning shakllanish bosqichlari, O'zbekistonda arxeologiya fanining rivojlanishi, Turkiston arxeologiya havaskorlari to'garagi, O'rta Osiyo arxeologiya kafedrasi, Arxeologiya instituti va mustaqillik yillaridagi tadqiqotlar.
- Antropogenez jarayoni: Odamning paydo bo'lishi, evolyutsiya nazariyasi, pitekantrop, sinantrop, neandertal odamlari, ularning madaniyati va topilmalari.
- Qoyatosh suratlari: Qadimgi odamlarning dunyoqarashi, diniy tasavvurlari, petrogliflar, Zarautsoy, Shaymali tosh, Siypantoshdagi suratlar.
- Neolit davri madaniyati: Neolit inqilobi, dehqonchilik va chorvachilikning rivojlanishi, yangi mehnat qurollari, Joytun, Kaltaminor, Hisor madaniyatlari.
- Janubiy Turkmanistonning eneolit davri yodgorliklari: Dehqonchilik va chorvachilik, kulolchilik, metallurgiya, Anovtepa, Namozgohtepa, Oltintepa madaniyatlari.
- O'rta Osiyo hududida ilk shahar va davlatchilik madaniyatining shakllanishi: Sog'd, Baqtriya, Xorazm davlatlari, ularning siyosiy tuzilishi, iqtisodiyoti va madaniyati.
- Skif va sarmat qabilalari madaniyati: Ko'chmanchi xalqlar, ularning harbiy san'ati, turmush tarzi, mozor qo'rg'onlari.
- Antik davrda Parfiya, Marg'iyona, Xorazm, Baqtriya, So'g'dda shahar soni va hajmining o'sishi, xalqaro savdo va hunarmandchilikning rivojlanishi: Ellinizm madaniyati, shaharsozlik, irrigatsiya, qo'shni davlatlar bilan aloqalar.
- Ilk o'rta asrlarda O'rta Osiyoning ijtimoiy-siyosiy va madaniy taraqqiyoti: Turk xoqonligi, arablar istilosi, So'g'd va Xorazm madaniyati, san'at, me'morchilik.
- O'rta Osiyo Amir Temur va temuriylar davrida: Markazlashgan davlat, ilm-fan, madaniyat, shaharsozlik, san'at, me'morchilik, Registon ansambli, Gur Emir maqbarasi.