O’zbеk adabiyoti tarixi (mumtoz adabiyot)
«Qisasi Rabg'uziy» — XIV asrning nodir yodgorligi, musulmon olamidagi asosiy manbalarga asoslangan qissalar to'plami. Asar payg'ambarlar, azizlar va diniy shaxslar haqidagi 72 ta hikoyani o'z ichiga oladi, ularning hayoti, axloqiy saboqlari va mo'jizalari haqida ma'lumot beradi.
Asosiy mavzular
- Islom dinining asoslari: Asarda islom dinining asosiy tamoyillari, qadriyatlari va axloqiy normalari targ'ib qilinadi. Har bir hikoya orqali musulmonlarga diniy bilimlarni yetkazish, ularni to'g'ri yo'lga solish va yaxshi amallarga undash maqsad qilingan. Hikoyalarda Allohning birligi, payg'ambarlarning vazifalari, ibodatning ahamiyati kabi mavzularga alohida e'tibor qaratilgan.
- Payg'ambarlar hayoti: Kitob payg'ambarlarning hayoti va faoliyatiga bag'ishlangan qissalardan iborat. Nuh, Dovud, Sulaymon, Iso, Muso va Muhammad kabi payg'ambarlarning ibratli hayoti, mo'jizalari va ularning ummatlari bilan bo'lgan munosabatlari hikoya qilinadi. Bu qissalar orqali o'quvchilarga payg'ambarlarning sabr-toqati, adolati va insonparvarligi kabi fazilatlaridan namuna ko'rsatiladi.
- Axloq va odob: «Qisasi Rabg'uziy» asarida axloq va odob masalalari muhim o'rin egallaydi. Asarda halollik, adolat, sabr-qanoat, mehr-shafqat kabi insoniy fazilatlar ulug'lanadi. Yomonlik, xiyonat, yolg'onchilik kabi illatlar qoralanadi. Hikoyalarda yaxshi xulq-atvorning ahamiyati, oila va jamiyatda to'g'ri munosabatlar o'rnatishning zarurligi ta'kidlanadi.
- Insoniylik va hamjihatlik: Kitob insonlar o'rtasidagi birdamlik, hamjihatlik va o'zaro yordamning ahamiyatini ta'kidlaydi. Qiyin ahvolda qolganlarga yordam berish, yetimlarga mehribonlik ko'rsatish, muhtojlarga ko'maklashish kabi insonparvarlik amallari targ'ib qilinadi. Hikoyalarda urush va adovatning yomon oqibatlari ko'rsatilib, tinchlik va osoyishtalikning qadri ulug'lanadi.
- Olamning yaratilishi: «Qisasi Rabg'uziy»da olamning yaratilishi, ko'k jismlari, farishtalar, jinlar va insoniyatning paydo bo'lishi haqida qiziqarli ma'lumotlar beriladi. Odamning yaratilishi, Qobil va Hobil qissasi, Nuh to'foni kabi hikoyalar orqali o'quvchilarga dunyoning tuzilishi va insoniyatning tarixi haqida tasavvur beriladi.