Ёрдамчи сўзларнинг лингвистик табиатига доир айрим мулоҳазалар
Maqolada o‘zbek tilidagi yordamchi so‘zlarning lingvistik xususiyatlari, ularning mustaqil so‘z turkumlari bilan munosabati, aloqa o‘rnatishdagi roli va turlari (ko‘makchi, bog‘lovchi, yuklama) ko‘rib chiqiladi. Ko‘makchilar ot va otlashgan so‘zlar bilan, bog‘lovchilar so‘zlar va gap qismlari bilan, yuklamalar esa so‘z yoki gaplarga qo‘shimcha ma’no berish uchun ishlatilishi tahlil etiladi. Muallif, ayniqsa, ko‘makchilarning o‘ziga xos xususiyatlari, ularning lug‘aviy ma’nosi bor-yo‘qligi haqidagi bahslarga e’tibor qaratadi va o‘z mulohazalarini bildiradi.
Asosiy mavzular
- Yordamchi so'zlarning umumiy tavsifi: O'zbek tilida yordamchi so'zlar deganda, ko'makchi, bog'lovchi va yuklamalar tushuniladi. Ular so'zlar o'rtasidagi aloqani ta'minlaydi va gaplarga qo'shimcha ma'no beradi.
- Ko'makchilar: Ko'makchilar ot va otlashgan so'zlardan keyin kelib, qurol, vosita, maqsad, sabab, payt, o'rin va shart ma'nolarini bildiradi.
- Bog'lovchilar: Bog'lovchilar so'zlarni, uyushiq bo'laklarni va sodda gap qismlarini bog'lash uchun qo'llaniladi.
- Yuklamalar: Yuklamalar so'z yoki gaplarga qo'shimcha ma'no berish uchun qo'llanuvchi so'z va affikslar guruhidir.
- Ko'makchilarning lingvistik tabiatiga doir bahslar: Maqolada ko'makchilar atrofidagi bahsga sabab bo'layotgan ayrim masalalar xususida mulohazalar bildiriladi. Xususan, ularning lug'aviy ma'nosi bor-yo'qligi haqidagi savollar ko'tariladi.