Маъданият тушунчасининг талқини
Ushbu matnda "Madaniyat" tushunchasining turli talqinlari, madaniyatshunoslik fanining predmeti va vazifalari, madaniyatning inson va jamiyat hayotidagi o'rni kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Shuningdek, madaniyatning jamiyat taraqqiyotida tutgan o'rni, shaxsning madaniyat bilan o'zaro munosabatlari, madaniyatshunoslik fanining bo'limlari va tadqiqot usullari, hamda madaniyatning turli ta'riflari (aksiologik, informatsion) tahlil qilinadi.
Asosiy mavzular
- Madaniyatshunoslik fanining predmeti va vazifalari: Madaniyatshunoslik fani jamiyat madaniy taraqqiyotining umumiy qonuniyatlarini o'rganadi. U insoniyat yaratgan barcha madaniy bilimlarni va qadryatlarni o'z ichiga oladi. Madaniyatshunoslikning vazifasi insonning oila, tabiat va jamiyat bilan hamkorligini o'rganishdan iboratdir.
- "Madaniyat" tushunchasining talqini: "Madaniyat" tushunchasi insonlarning ijobiy faoliyati natijasida yaratilgan moddiy va ma'naviy boyliklar majmuasini ifodalaydi. Madaniyatda jamiyatning taraqqiyot darajasi, bilim, mezon va qadriyatlar jamlanmasi aks etadi.
- Madaniyatning inson va jamiyat hayotidagi o'rni: Madaniyat jamiyatning mahsuli va ijtimoiy hayotning muhim jabhalaridan biridir. Madaniyat jamiyatda muhim o'rin tutadi, jamiyat mazmuni va ijtimoiy borliqning xususiyatlariga bog'liqdir. Madaniyat shaxs va jamiyat o'rtasidagi munosabatlarni tartibga soladi va ijtimoiy taraqqiyotga ta'sir etadi.
- Madaniyatshunoslik fanining bo'limlari: Madaniyat falsafasi, madaniyatning tuzilish shakli (morfologiyasi), madaniyat sotsiologiyasi, madaniyat tarixi va madaniyat ekologiyasi kabi bo'limlar madaniyatshunoslik fanining tarkibiy qismlaridir. Bu bo'limlar madaniyatning turli jihatlarini o'rganishga qaratilgan.
- Madaniyat ta'riflari (aksiologik va informatsion): Aksiologik ta'rifga ko'ra, madaniyat insoniyat yaratgan moddiy va ma'naviy qimmatliklar yig'indisidir. Informatsion ta'rif esa madaniyatni "iriy bo'lmagan barcha informatsiyalar yig'indisi" sifatida ta'riflaydi.