"Yo’nalishga kirish" fanidan ma'ruzalar matni
Ushbu kitob energetika sohasida tahsil olayotgan talabalar uchun "Elektroenergetikaga kirish" fanidan ma'ruzalar matni hisoblanadi. Unda energetikaning asosiy tushunchalari, rivojlanish tarixi, resurslari, elektr stansiyalarining turlari (issiqlik, gidro, atom, quyosh, geotermal va boshqalar), elektr uzatish tizimlari, atrof-muhitga ta'siri kabi mavzular yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Energetikaga kirish: Energetikaning mohiyati, jamiyatdagi roli, rivojlanish bosqichlari, asosiy tushunchalari va istiqbollari.
- Energetikaning texnik progressdagi ahamiyati: Energiya ishlab chiqarish va iste'molining jahon va O'zbekistondagi holati, energetika tizimlarining boshqa tizimlar bilan aloqalari.
- Yerning energetik resurslari: Energetik resurslarning turlari (tiklanadigan va tiklanmaydigan), jahon bo'yicha resurslar miqdori va ulardan foydalanish muddati.
- Energetik resurslarning turlari va ularning zahiralari: Ko'mir, neft, gaz, gidroenergetika, atom energiyasi va boshqa resurslarning jahondagi taqsimlanishi.
- Elektr energiya olishni hozirgi zamon turlari: Termodinamikaning asosiy qonunlari, U. Renkin texnologiyasi va tsikli, eksergiya tushunchasi.
- Issiqlik kondensatsion elektr stantsiyalari (IKES): IKESlarning ishlash tamoyili, asosiy elementlari (bug' generatorlari, turbinalar, kondensatorlar) va issiqlik balansi.
- Issiqlik elektr markazlari: Issiqlik elektr markazlarining IESlardan farqi, ishlash tamoyili va issiqlik balansi.
- Gaz turbin qurilmalar: Gaz turbinalarining tuzilishi va ishlash tamoyili.
- Bug`-gaz qurilmalari: Bug`-gaz qurilmalarining afzalliklari, tuzilishi va ishlash tamoyili.
- Gidroelektr stantsiyalar (GES): GESlarning ishlash prinsiplari, gidrostatika va gidrodinamika, gidroturbinalarning turlari.
- Gidroakkumulyatsiya kiluvchi elektr stantsiyalar (GAES): GAESlarning zaruriyati, tuzilishi va ishlash tamoyili.
- Quyilish elektr stantsiyalari (QES): Quyilish elektr stantsiyalarining ishlash tamoyili va qo'llanilishi.
- Atom elyektr stantsiyalari (AES): AESlarning ishlash prinsiplari, afzalliklari va kamchiliklari.
- Har xil turdagi energiyadan elektr energiya olishning mumkin bo`lgan turlari: Magnitogidrodinamik generatorlar, termoelektr generatorlar, termoemissiya generatorlar, elektr ximik generatorlar.
- Geotermal va Quyosh elektr stantsiyalari: Geotermal va quyosh elektr stantsiyalarining ishlash prinsiplari va istiqbollari.
- Elektroenergetika: Elektroenergetikaning rivoji, xalq xo'jaligida qo'llanilishi, energetik tizimlar va ularning elementlari.
- Energetika va texnikaning atrof-muhitga ta'siri: Energetika qurilmalarining atrof-muhitga ta'siri, biosfera va texnik progress.