Nutq mаdаniyati vа nоtiqlik sаn’аti
Ushbu kitob nutq madaniyati va notiqlik san'atiga bag'ishlangan bo'lib, unda tilning jamiyatdagi o'rni, nutqning kommunikativ sifatlari, notiqlikning tarixi va turli ko'rinishlari hamda sharq mutafakkirlarining bu sohalarga oid qarashlari keng yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Nutq madaniyati va adabiy me’yor: Nutq madaniyati tushunchasi, uning jamiyatdagi o'rni, adabiy til me'yorlari va ularning ahamiyati, me'yorlash tamoyillari, nutqning to'g'riligi, aniqligi va ta'sirchanligi masalalari ko'rib chiqiladi. Turli nutq uslublari va ularning xususiyatlari tahlil etiladi.
- Notiqlik san'ati tarixi: Notiqlik san'atining qadimgi davrlardan to hozirgi kungacha bo'lgan rivojlanish tarixi, Yunoniston va Rim notiqlik maktablari, Sharq mutafakkirlarining notiqlikka oid qarashlari, O'rta Osiyo notiqligi va uning o'ziga xos xususiyatlari, Alisher Navoiyning nutq san'atiga oid merosi tahlil etiladi. Notiqlik san'atining mashhur namoyandalari - Yunonistonda Perikl, Lisiy, Demosfen kabi shaxslar, Rimda Sitseron, Kvintilian kabi notiqlar, Sharqda Abu Nasr Farobiy, Kaykovus, Mahmud Koshg'ariy singari mutafakkirlar faoliyatiga e'tibor qaratiladi.
- Nutqning kommunikativ sifatlari: Nutqning kommunikativ sifatlari, jumladan, to'g'riligi, aniqligi, tozaligi, mantiqiyligi va ta'sirchanligi batafsil ochib beriladi. Har bir sifatning mohiyati, ahamiyati va nutq jarayoniga ta'siri misollar orqali tushuntiriladi.
- Nutq odobi: Nutq odobi tushunchasi, uning jamiyatdagi ahamiyati, salomlashish, xayrlashuv, uzr so'rash, minnatdorchilik bildirish kabi nutqiy etiket qoidalari ko'rib chiqiladi.
- Nutq va terminologiya: Terminologiya va uning fan bilan aloqasi, terminlarning turlari va xususiyatlari, terminlarni to'g'ri qo'llash masalalari yoritiladi. Tilning terminologik boyligi va ulardan oqilona foydalanish ko'nikmalari shakllantiriladi.