Русский язык.Часть II
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan nashr etilgan bo'lib, Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universitetining fizika-matematika fakulteti (matematika yo'nalishi) talabalari uchun mo'ljallangan "Rus tili" o'quv qo'llanmasining ikkinchi qismidir. Qo'llanma rus tilini o'rganishda qiyinchiliklarga duch kelayotgan talabalarga o'z mutaxassisliklari bo'yicha rus tilida bilim olishlariga yordam berishga qaratilgan. Unda rus adabiy tilining stilistikasi, reja tuzish, annotatsiya, tezislar, konspektlar va ma'ruzalar kabi turli mavzular qamrab olingan. Qo'llanma nazariy ma'lumotlar va amaliy mashqlarni o'z ichiga oladi, shuningdek mustaqil o'qish uchun matnlar, matematik terminlar lug'ati va grammatik materiallar ham berilgan. Kitob, asosan, talabalarning rus tilida ilmiy nutq madaniyatini rivojlantirish va mutaxassislik fanlaridan zaruriy ma'lumotlarni olish ko'nikmalarini shakllantirishga yo'naltirilgan.
Asosiy mavzular
- Rus adabiy tilining uslublari: Ushbu bo'limda rus adabiy tilining turli uslublari (ilmiy, rasmiy-ish yuritish, publitsistik va badiiy) haqida ma'lumot beriladi. Har bir uslubning o'ziga xos xususiyatlari, leksikasi va qo'llanilish sohasi ko'rsatiladi. Talabalarga turli uslublarda yozilgan matnlarni tahlil qilish va farqlash ko'nikmalari beriladi.
- Reja tuzish: Ushbu bo'limda turli xil rejalarni (oddiy, murakkab, savol-javob, nomlovchi, tezisli) tuzish qoidalari va usullari o'rgatiladi. Talabalar matnlarni rejalashtirish, asosiy g'oyalarni ajratib ko'rsatish va mantiqiy ketma-ketlikni aniqlash ko'nikmalarini rivojlantiradilar.
- Annotatsiya: Ushbu bo'limda annotatsiyalarni tuzish qoidalari va tuzilishi ko'rib chiqiladi. Talabalarga ilmiy matnlarni qisqa va mazmunli tarzda bayon qilish, asosiy ma'lumotlarni ajratib ko'rsatish va maqsadli auditoriyani aniqlash ko'nikmalari o'rgatiladi.
- Tezislar: Ushbu bo'limda tezislarni tuzishning asosiy prinsiplari va usullari yoritiladi. Talabalarga ilmiy matnlarning asosiy g'oyalarini qisqa va aniq shaklda ifodalash, dalillarni shakllantirish va mantiqiy xulosalar chiqarish ko'nikmalari beriladi.
- Konspektlar: Ushbu bo'limda turli xil konspekt turlarini (tekstual, erkin) tuzish qoidalari va usullari ko'rib chiqiladi. Talabalar ma'ruzalar va ilmiy matnlarning asosiy mazmunini qisqa va tizimli tarzda qayd etish ko'nikmalarini rivojlantiradilar.
- Ma'ruza (doklad, referat): Ushbu bo'limda ilmiy ma'ruzalarni tayyorlash va taqdim etish qoidalari o'rgatiladi. Talabalar ma'ruzaning tuzilishi, materialni tanlash va tizimlashtirish, nutq madaniyati va auditoriya bilan aloqa o'rnatish ko'nikmalarini rivojlantiradilar.
- Mustaqil o'qish uchun matnlar: Ushbu bo'limda talabalar mustaqil ravishda o'qish va tahlil qilishlari uchun turli xil ilmiy va ommabop matnlar taqdim etiladi. Matnlar matematika va fizika sohalariga oid bo'lib, ularning lug'ati va grammatik tuzilishi tahlil qilinadi.
- Matematik belgilar: Bo'lim matematik formulalar va tenglamalarda ishlatiladigan asosiy belgilarga bag'ishlangan. Ushbu belgilarni to'g'ri o'qish va ulardan foydalanish matematika va fizika bo'yicha bilimlarni oshirish uchun zarurdir.
- Matematikada ishlatiladigan fe'llar: Bo'lim talabalarga ilmiy matnlarni tushunish va tarjima qilishda yordam beradigan matematik matnlarda tez-tez ishlatiladigan fe'llarning ro'yxatini taqdim etadi.