Тўйинмаган углеводородлар

Ushbu kitob toʻyinmagan uglevodorodlar, xususan, alkenlar (olefinlar) kimyosiga bagʻishlangan. Unda alkenlarning izomeriyasi, nomlanishi, olinish usullari, fizik va kimyoviy xossalari, polimerlanish reaksiyalari hamda ayrim vakillari batafsil yoritilgan. Kitob davomida reaksiyalar mexanizmlari, sanoatda qoʻllanilishi va analitik ahamiyati kabi masalalarga ham eʼtibor qaratilgan. Nazariy maʼlumotlar reaksiyalar tenglamalari, grafik tasvirlar va misollar bilan mustahkamlangan.

Asosiy mavzular

Izomeriya va nomlanish: Alkenlarning tuzilish izomeriyasi (qoʻshbogʻning oʻrni, zanjirning tuzilishi) va fazoviy izomeriyasi (sis- va trans-izomerlar) koʻrib chiqiladi. IUPAC nomenklaturasiga muvofiq nomlash qoidalari batafsil tushuntiriladi.
Olinish usullari: Alkenlarni olishning sanoat usullari (alkanlarni krekinglash) va laboratoriya usullari (galogenalkanlarni dehidrogalogenlash, spirtlarni degidratlash, uch bogʻli uglevodorodlarni gidrogenlash) muhokama qilinadi. Har bir usulning afzalliklari va kamchiliklari, reaksiyalarning sharoitlari keltiriladi.
Fizik va kimyoviy xossalari: Alkenlarning fizik xossalari (qaynash harorati, zichlik, eruvchanlik) uglerod atomlarining soni va tuzilishiga bogʻliqligi bilan tushuntiriladi. Kimyoviy xossalardan birikish reaksiyalari (gidrogenlash, galogenlash, gidrogalogenlash, suv birikishi, sulfat kislota taʼsiri), oksidlanish reaksiyalari va polimerlanish reaksiyalari batafsil yoritiladi.
Alkenlarning polimerlanish reaksiyalari: Polimerlanishning turli mexanizmlari (radikal, ionli) va sharoitlari, polimerlanish darajasi, polimerlarning molekulyar massasi kabi tushunchalar tahlil qilinadi. Sopolimerlanish hodisasi va uning ahamiyati koʻrsatiladi.
Ayrim vakillari: Etilen, propilen va butilen kabi muhim alkenlarning xossalari, olinishi va qoʻllanilishi koʻrib chiqiladi. Ularning sanoatdagi ahamiyati va boshqa organik moddalar sintezidagi roli taʼkidlanadi.