Oliy ta’lim muassasalari professor-o’qituvchilarining kasbiy, pedagogik va ma’naviy-ma’rifiy sohalar bo’yicha bosqichma-bosqich malaka oshirish texnologiyalarini ishlab chiqish” nomli amaliy tadqiqot loyihasi doirasida ishlab chiqilgan
Mazkur kitob materiallar qarshiligi fanining asosiy tushunchalari, usullari va amaliyotini o'rganishga bag'ishlangan. Unda materiallarning deformatsiyalanishi, kuchlanish, mustahkamligi, bikrligi va ustuvorligi kabi asosiy xususiyatlari hamda ularni hisoblash usullari batafsil yoritilgan. Kitob oliy o'quv yurtlari talabalari va muhandis-texnik xodimlari uchun mo'ljallangan bo'lib, unda materiallar qarshiligi faniga oid nazariy bilimlar va amaliy ko'nikmalar shakllantirishga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Deformatsiya va kuchlanish: Ushbu mavzuda materiallarning tashqi kuchlar ta'sirida o'z shakli va hajmini o'zgartirish qobiliyati, ya'ni deformatsiyalanishi hamda bu deformatsiyaning natijasida yuzaga keladigan kuchlanishlar haqida ma'lumot beriladi. Deformatsiyaning turlari, kuchlanishning tabiati va ularning o'zaro bog'liqligi ko'rib chiqiladi.
- Mustahkamlik nazariyasi: Materiallarning mustahkamligi, ya'ni tashqi kuchlar ta'sirida yemirilmasdan yoki o'z xususiyatlarini yo'qotmasdan turish qobiliyati haqidagi nazariyalar bayon etiladi. Turli mustahkamlik nazariyalarining asoslari, qo'llanilish sohasi va afzalliklari tahlil qilinadi.
- Buralish va egilish: Ushbu mavzuda materiallarning buralish va egilish deformatsiyalariga qarshilik ko'rsatish xususiyatlari, buralish va egilishda yuzaga keladigan kuchlanishlar hamda ularni hisoblash usullari o'rganiladi. Buralish va egilish deformatsiyalarining amaliy ahamiyati va injenerlik konstruksiyalarida qo'llanilishi ko'rsatib o'tiladi.
- Ustuvorlik: Siqilgan elementlarning ustuvorligi, ya'ni yuk ta'sirida muvozanat holatini saqlab qolish qobiliyati haqidagi tushunchalar beriladi. Ustuvorlikni yo'qotish sabablari va kritik kuchni aniqlash usullari, Eyler formulasi va uning qo'llanilish chegaralari tahlil qilinadi.