Транспорт воситаларини тузилиши ва назарияси
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan oliy o'quv yurtlari talabalari uchun mo'ljallangan "Transport vositalarini tuzilishi va nazariyasi" fanidan uslubiy qo'llanma hisoblanadi. Qo'llanmada avtomobil tuzilishining asosiy qismlari, jumladan, dvigatel, transmissiya, yurish qismi, boshqaruv va tormoz tizimlari batafsil o'rganiladi. Kitobda nazariy ma'lumotlar bilan birga laboratoriya ishlari va nazorat savollari ham keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Karbyuratorli dvigatellarning ta'minlash tizimi: Karbyuratorli dvigatellarning ta'minlash tizimining tuzilishi va ishlashini o'rganish, yonilg'i baklari, filtrlari va nasoslari haqida ma'lumot beriladi. Havo tozalagichlar va turbokompressorlarning ishlash sxemalari ko'rsatilgan.
- Dizel dvigatellarning ta'minlash tizimi: Dizel dvigatellarda aralashma hosil bo'lish jarayonini, yonilg'i sistemasining sxemasini, yuqori bosimli yonilg'i nasoslarining tuzilishini va forsunka-purkagichlarning ishlashini o'rganish.
- Ilashish mexanizmi: Ilashish mexanizmining vazifasi, tuzilishi va ishlashini, xususan, mexanik, gidravlik va pnevmatik kuchaytirgichli ilashish mexanizmlarini o'rganish.
- Transport vositalarining umumiy tuzilishi: Transport vositalarining vazifasi, turlari, modellari va modifikatsiyalari bilan tanishish, asosiy mexanizmlar va agregatlarning joylashuvini o'rganish.
- Avtomobil dvigatellarining umumiy tuzilishi va ishlash prinsiplari: Ichki yonuv dvigatellarining ishlash prinsiplari, xarakterlovchi parametrlari, bir va ko'p silindrli dvigatellarning tuzilishi, karbyuratorli va dizel dvigatellarning farqlari.
- Dvigatellarning krivoship-shatunli mexanizmi: Krivoship-shatunli mexanizmning vazifasi, tuzilishi, dvigatel blok-karteri, silindr kallagi, porshenlar, shatunlar, tirsakli val va maxovikning tuzilishini o'rganish.
- Dvigatellarning gaz taqsimlash mexanizmi: Gaz taqsimlash mexanizmining vazifasi va tuzilishi, klapanlar, taqsimlash vali, turtkichlar va ularning joylashuvini o'rganish.
- Sovutish va moylash tizimlari: Dvigatellarning sovitish va moylash tizimlarining vazifasi, tuzilishi, radiatorlar, nasoslar, ventilyatorlar, filtrlarning tuzilishini o'rganish.
- Uzatmalar qutisi, taqsimlash qutisi: Uzatmalar qutisi, taqsimlash qutisi va sekinlashtirgichlarning vazifasi, tuzilishi, turlari va ishlashini o'rganish.
- Kardan uzatmasi, asosiy uzatma, yarim o'qlari: Kardan uzatmasi, asosiy uzatma va yarim o'qlarning vazifasi, tuzilishi, turlari va ishlashini o'rganish.
- Avtomobilning rul boshqarmasi: Avtomobilning rul boshqarmasining vazifasi, tuzilishi, turlari va ishlashini o'rganish.
- Transport vositalarining tormoz sistemasi: Transport vositalarining tormoz sistemasining vazifasi, tuzilishi, turlari va ishlashini o'rganish.