Maktabgacha yoshdagi va maktab yoshidagi bolalar ta’limiga qo‘llanadigan davlat talablari
Ushbu kitob "Korreksion pedagogika va logopediya" oliy o'quv yurtlari talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, defektologiya sohasidagi bilimlarini kengaytirishga, amaliy ko'nikmalarini shakllantirishga yordam beradi. Kitobda O'zbekiston Respublikasida ta'lim sohasidagi islohotlar, inklyuziv ta'lim, maxsus ta'limga muhtoj bolalarning psixofiziologik xususiyatlari, ularga ta'lim berish metodlari va logopedik yordam ko'rsatish masalalari yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Korreksion pedagogika fanining umumiy masalalari: Korreksion pedagogika fanining predmeti, maqsadi, vazifalari, metodlari va usullari, maxsus yordamga muhtoj bolalarning psixofiziologik rivojlanishidagi xususiyatlar, ularning ta'lim-tarbiyasi bilan shug'ullanish masalalari ko'rib chiqiladi. Inklyuziv ta'limning mohiyati va ahamiyati tushuntiriladi.
- Maxsus yordamga muhtoj bolalar toifalari: Maxsus yordamga muhtoj bolalarning turlari (ko'zi ojiz, zaif ko'ruvchi, kar, zaif eshituvchi, aqli zaif, nutqi rivojlanmagan va harakat-tayanch a'zolari jarohatlangan bolalar) tavsiflanadi. Ularning psixologik-pedagogik xususiyatlari, ta'lim olish imkoniyatlari va zarur shart-sharoitlar bayon etiladi.
- Sensor nuqsonli bolalar: Ko'rish va eshitish analizatorlaridagi nuqsonlar (ko'rlik, zaif ko'rish, karlik, zaif eshituvchanlik) sabablari, turlari va oqibatlari, bunday bolalarga ta'lim-tarbiya berishning o'ziga xos jihatlari ko'rib chiqiladi.
- Intellektual nuqsonli bolalar: Aqli zaif bolalar (oligofreniya) ning ta'rifi, sabablari, darajalari (debil, imbetsil, idiot) va ularga xos xususiyatlar yoritiladi. Bunday bolalarga ta'lim-tarbiya berishning metodikasi va tashkiliy shakllari tahlil qilinadi.
- Psixik rivojlanishi sustlashgan bolalar: Psixik rivojlanishi sustlashgan bolalarning klinik-psixologik xususiyatlari, etiologiyasi, tasnifi va ularga differensial yondashuv masalalari ko'rib chiqiladi. Bunday bolalarga ta'lim berishning o'ziga xosligi va korreksion ishlarining yo'nalishlari aniqlanadi.
- Harakat-tayanch a'zolari jarohatlangan bolalar: Harakat-tayanch a'zolari jarohatlangan bolalarning (serebral falaj, poliomielit, tug'ma va orttirilgan deformatsiyalar) psixofiziologik xususiyatlari, ularga kompleks yondashuv asosida ta'lim-tarbiya berish va reabilitatsiya qilish masalalari yoritilgan.
- Logopediya fani uning predmeti, maqsadi va vazifalari: Logopediya fanining predmeti, maqsadi, vazifalari, boshqa fanlar bilan aloqasi, prinsiplari va metodlari, logopedning shaxsi, nutq nuqsonlarining sabablari, tasnifi, anatomik-fiziologik mexanizmlari batafsil bayon etiladi.
- Tovushlar talaffuzidagi kamchiliklar va ularni bartaraf etish yo'llari: Nutq tovushlarining tasnifi, talaffuzidagi kamchiliklar (dislaliya, sigmatizm, rotatsizm, lambdatsizm) va ularni bartaraf etish usullari, artikulyatsion gimnastika mashqlari, shuningdek talaffuz qilish malaka va ko'nikmalarini shakllantirish bosqichlari batafsil ko'rsatib berilgan.