Kоllоid kimyo fаnidаn
Ushbu kitobda kolloid kimyo fanining asosiy tushunchalari, kolloid sistemalar, ularning xossalari, barqarorligi va koagulyatsiyasi, sirt hodisalari, yuqori molekulyar moddalar eritmalari va elektrokinetik hodisalar kabi mavzular batafsil yoritilgan. Kitob zamonaviy texnikaning qurilish va konstruksion materiallari ishlab chiqarishda kolloid kimyoning ahamiyatini ochib beradi. Har bir mavzu nazariy asoslar va amaliy misollar bilan mustahkamlangan.
Asosiy mavzular
- Kolloid sistemalar va ularning klassifikatsiyasi: Kolloid sistemalarning ta'rifi, sinflanishi, geterogenlik va disperslik darajasi kabi asosiy tushunchalar tahlil qilinadi. Sistemalarning turlari (liofil, liofob) va ularning xususiyatlari ko'rib chiqiladi.
- Kolloid sistemalarning olinishi va tozalanishi: Kolloid sistemalarni olishning turli usullari (dispergatsiya, kondensatsiya), ularning afzalliklari va kamchiliklari, shuningdek, dializ, ul'tradializ va elektrodializ kabi tozalash usullari yoritiladi.
- Sirt faol moddalar (SFM) va adsorbsiya: SFMning ta'rifi, tuzilishi, klassifikatsiyasi (ionogen, noionogen), adsorbsiya hodisasi, Gibbs tenglamasi, kapillyar kondensatsiya va ularning amaliy ahamiyati tahlil qilinadi.
- Kolloid sistemalarning molekulyar-kinetik xossalari: Broun harakati, diffuziya, osmotik bosim, sedimentatsiya kabi xossalar batafsil o'rganiladi. Molekulyar-kinetik xodisalarning kolloid sistemalar barqarorligiga ta'siri ko'rib chiqiladi.
- Kolloid sistemalarning optik xossalari: Yorug'likning tarqalishi, yutilishi, sinishi, xira yorug'lik va boshqa optik hodisalar, ularning kolloid zarrachalarning tuzilishi va o'lchamlari bilan bog'liqligi tahlil qilinadi.
- Kolloid sistemalarning elektrokinetik xossalari: Elektroforez, elektroosmos, qo'shaloq elektr qavati, dzeta-potensial kabi tushunchalar yoritiladi. Elektrokinetik hodisalarning kolloid sistemalar barqarorligiga ta'siri ko'rib chiqiladi.
- Kolloid sistemalarning barqarorligi va koagulyatsiyasi: Barqarorlikning turlari (agregativ, kinetik), koagulyatsiya mexanizmlari, elektrolitlarning ta'siri, Shul'tse-Gardi qoidasi, DLFO nazariyasi va liofil zollarning xususiyatlari tahlil qilinadi.
- Yuqori molekulyar moddalar (polimerlar) eritmalari: Polimerlarning ta'rifi, tuzilishi, xossalari, eruvchanligi, qovushqoqligi va termodinamik xususiyatlari batafsil o'rganiladi. Polimer eritmalarning kolloid sistemalardan farqlari ko'rsatiladi.
- Qattiq jism sirtining suyuqlik bilan ho'llanishi: Ho'llanish hodisasi, chet burchak, sirt taranglik va ularning bog'liqligi tahlil qilinadi. Ho'llanishning amaliy ahamiyati va flotatsiya jarayoni yoritiladi.