Ikkilаmchi mеtаllurgiya аsоslаri
Ushbu o'quv qo'llanma ikkilamchi metallurgiyaning zamonaviy ahvoli, temir-tersaklarni hosil bo'lish manbalari, ularni ishlatish, chiqindilarni klassifikatsiyasi, qayta ishlash usullari, gidrometallurgik va pirometallurgik ishlov berish istiqbollari, xorijiy davlatlardagi rivojlanishi, ekologiya asoslari kabi mavzularni qamrab oladi. Qo'llanma metallurgiya ta'lim yo'nalishi talabalari uchun mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Ikkilamchi metallurgiyaning O'zbekiston va xorijiy davlatlardagi zamonaviy ahvoli: O'zbekiston va xorijiy davlatlarda ikkilamchi metallurgiyaning rivojlanish tendentsiyalari, asosiy korxonalar va ularning texnologik xususiyatlari ko'rib chiqiladi. Ikkilamchi xom ashyo manbalari va qayta ishlash hajmlari tahlil qilinadi.
- Davlatning metall fondi va metallning aylanma harakati: Metall fondining tarkibi, aylanma harakati, xalq xo'jaligida temir-tersaklarning hosil bo'lish manbalari, metallarning yo'qolishi sabablari va ularni kamaytirish yo'llari bayon etiladi.
- Qora va rangli metall temir-tersak va chiqindilarining klassifikasiyasi: Qora va rangli metallarning temir-tersaklari va chiqindilarini tasniflash tamoyillari, xom ashyoning tarkibi va xususiyatlariga qo'yiladigan talablar batafsil yoritiladi.
- Metall temir-tersaklari va ularning chiqindilarini yig'ishni tashkil qilish va qayta ishlash: Metall temir-tersaklari va chiqindilarini yig'ish, saralash, maydalash, boyitish va boshqa tayyorlash operatsiyalari, shuningdek qayta ishlashning texnologik sxemalari keltirilgan.
- Temir asosida ikkilamchi qotishmalarni ishlab chiqarish va xom ashyoga qo'yiladigan talablar: Turli eritish agregatlarida ikkilamchi qayta ishlash jarayonlari, temir asosida ikkilamchi qotishmalarni olish usullari, cho'yan va po'latlarning tasnifi, xom ashyoga qo'yiladigan talablar batafsil tahlil qilinadi.
- Ikkilamchi rangli metall temir-tersak va chiqindilarni qayta ishlash: Rangli metallarni qayta ishlashning texnologik jarayonlari, jumladan, mis, alyuminiy, qo'rg'oshin va boshqa rangli metallarning chiqindilarini qayta ishlash usullari ko'rib chiqiladi.
- Ikkilamchi metallarni qayta ishlashning pirometallurgik va gidrometallurgik usullarini istiqbollari va rivojlanishi: Metallarni qayta ishlashning pirometallurgik va gidrometallurgik usullarini solishtirma tahlili, ularning rivojlanish tendentsiyalari va istiqbollari tahlil qilinadi.
- Metallar, temir-tersak va chiqindilarni korroziyadan himoya qilish: Metallarning korroziyasi sabablari va turlari, metallarni korroziyadan himoya qilish usullari (qoplamalar, ishlov berish, muhitni o'zgartirish) batafsil bayon etiladi.
- Ikkilamchi metallarni ishlab chiqarishda ekologiya asoslari: Ikkilamchi metallurgiya korxonalarining atrof-muhitga ta'siri, chiqindilarni kamaytirish va tozalash usullari (gaz, suyuq, qattiq), sanoat gigienasi masalalari ko'rib chiqiladi.