Cognitive metaphor in fictional text
Dissertatsiya kognitiv metaforalar muammosiga bag'ishlangan bo'lib, unda kognitiv metaforalar turlari va uning turli xil matn turlarida ifodalanishi ko'rib chiqilgan. Asosiy e'tibor badiiy matn, gazeta matnlari va she'riyatda kognitiv metaforaning o'ziga xos xususiyatlarini aniqlashga qaratilgan. Tadqiqotda kognitiv tilshunoslikning asosiy yo'nalishlari, xususan, kognitiv grammatika, kognitiv semantika va kognitiv stilistika masalalari ham o'rganilgan. Dissertatsiyada metaforalarni tahlil qilishning kognitiv asoslari, xususan, konseptual domaynlarning o'zaro ta'siri va konseptual birlashuv nazariyalaridan foydalanilgan.
Asosiy mavzular
- Kognitiv metafora: Kognitiv metafora tushunchasi an'anaviy metaforadan farqli ravishda, voqelikni konseptualizatsiya qilishning o'ziga xos usuli sifatida talqin etiladi. U inson tafakkurining asosiy jarayonlaridan biri bo'lib, bir konseptual sohadan boshqasiga analogiya va bilim ko'chirish orqali amalga oshiriladi. Kognitiv metafora nafaqat stilistik vosita, balki bilish quroli hamdir.
- Badiiy matndagi kognitiv metafora: Badiiy matnda kognitiv metafora mikro-, makro- va superkonseptlarni ifodalash orqali muhim rol o'ynaydi. U yozuvchining konseptual olamini tushunishga yordam beradi va matnning g'oyaviy mazmunini ochib beradi. Tahlil shuni ko'rsatadiki, turli badiiy asarlarda kognitiv metaforalar turli xil konseptual xususiyatlarni aks ettiradi.
- Gazeta matnidagi kognitiv metafora: Gazeta matnida kognitiv metafora siyosiy voqealar, partiyalar va arboblarni baholash uchun ishlatiladi. Uning yordamida turli siyosiy birliklarga nisbatan muayyan munosabat (ijobiy yoki salbiy) yaratiladi. Tadqiqot natijalari shuni ko'rsatdiki, saylov mavzusida urush, sport va ov kabi obrazlar keng qo'llaniladi.
- She'riyatdagi kognitiv metafora: She'riyatda kognitiv metaforalar yuqori hissiy zaryad, ifodalilik va subyektiv baholovchi munosabat bilan ajralib turadi. She'riy matnlarda "vaqt" kategoriyasini aks ettiruvchi metaforalar keng tarqalgan. Bunda vaqt insoniy sifatlar bilan tasvirlanadi va turli xil hissiy holatlar va harakatlar bilan bog'lanadi.