Hozirgi adabiy o'zbek tili

Ushbu darslik O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan oliy o'quv yurtlariaro ilmiy-uslubiy birlashmalar faoliyatini muvofiqlashtiruvchi kengashi tomonidan tavsiya etilgan "Hozirgi adabiy oʻzbek tili" fanidan universitetlar o'zbek filologiyasi fakulteti talabalari uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

Kirish: Ushbu bo'lim o'quv predmetining nomlanishi, vazifasi, adabiy tilning boshlanishini belgilash, til qurilishi, til, lison va nutq, til birligi kabi asosiy tushunchalar yoritiladi.
Tovushlar tizimi: Ushbu bo'limda kishi tanasining til tovushlarini hosil qilishda qatnashadigan a'zolari, til tovushlarining ovoz va shovqinning qatnashuvi asosidagi tasnifi, unli va undosh tovushlar kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
Leksemalar tizimi: Leksema va uning ifoda jihati, leksikalarning fonema tarkibi va boʻgʻin tuzilishi, allofonema va alloleksema haqida ma'lumotlar beriladi.
Morfemalar tizimi: Ushbu bo'lim morfemalarning tabiatiga koʻra tasnifi, morfemalarning vazifasiga koʻra tasnifi, morfemaning ifoda jihati kabi masalalarni qamrab oladi.
Leksemashakllar tizimi: Leksemashakl va uning lisoniy tabiati, lugʻaviy va fonetik jihati, shakllanish omillari, turlari va oʻzgarish usullari haqida ma'lumot beriladi.
Birikmalar tizimi: Ushbu bo'limda bogʻlanma, bogʻlovchi vositasiz va bogʻlovchi vositali aloqa, birikmaning tuzilishi, turlari, yigʻiq birikma va yoyiq birikma kabi mavzular muhokama qilinadi.
Gapshakllar tizimi: Bo'limda gap, uning ma'nosi, gapshakl va uning tuzilishi, gapshaklning keyin yuzaga kelgan qoliplari, gapshakl bo'laklari va boshqa masalalar o'rganiladi.
Frazemalar tizimi: Ushbu bo'lim frazemaning ifoda jihati, frazemalarning grammatik qurilishi, allofrazemalar, frazemalarda ifoda jihatiga koʻra voqe boʻladigan munosabatlar haqida ma'lumot beradi.
Alifbo. Adabiy yozish. Adabiy talaffuz: Alifbo, adabiy yozish va adabiy talaffuz haqida ma'lumot berilgan.