Geoteziya

Ushbu kitob "Geodeziya" fanidan ma'ruzalar matni bo'lib, unda geodeziyaning asosiy tushunchalari, vazifalari, usullari va qo'llanilishi batafsil yoritilgan. Kitobda koordinatalar sistemalari, masofalarni o'lchash, balandliklarni aniqlash, kartografik proyeksiyalar, xatolar nazariyasi, plan va kartalar tuzish, shartli belgilar, relyefni tasvirlash, maydonlarni hisoblash, burchak o'lchash ishlari, traссаларни joyda o'tkazish, menzula съемкаси va boshqa geodezik ishlarning nazariy va amaliy asoslari bayon qilingan. Kitob geodeziya, kartografiya va kadastr yo'nalishlari talabalari uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

Geodeziyaning vazifalari va fanning bo'limlari: Geodeziyaning ilmiy va amaliy vazifalari, yerning shakli va o'lchamlarini aniqlash, gravitatsiya maydonini o'rganish, geodeziyaning oliy geodeziya, muhandislik geodeziyasi, kartografiya va fotogrammetriya kabi bo'limlari haqida ma'lumot beriladi.
Yerning shakli va o'lchamlari: Yerning geometrik shakli (geoid, ellipsoid), koordinatalar sistemalari (geodezik, geografik, to'g'ri burchakli), referens ellipsoid, balandliklarni hisoblash usullari ko'rib chiqiladi.
Masofalarni o'lchash: Gorizontal masofalarni o'lchash usullari, asboblar (tasma, ruletka, elektron dalnomer), yerning egriligini hisobga olish, masofalarni aniqligi haqida ma'lumotlar keltirilgan.
Balandliklarni o'lchash: Nivelirlashning mohiyati va usullari (geometrik, trigonometrik, fizik), nivelirlash asboblari, reykalarni tekshirish, nivelirlash jurnallari, ko'ndalang va bo'ylama profillar tuzish kabi masalalar yoritilgan.
Kartografik proyeksiyalar: Yer sirtini tekislikda tasvirlash usullari (Gauss-Kryuger proyeksiyasi), kartalarning nomenklaturasi haqida tushunchalar beriladi.
Xatolar nazariyasi: O'lchash xatolarining turlari (qo'pol, sistematik, tasodifiy), o'rta kvadratik xato, o'lchash natijalarini ishlash usullari bayon qilinadi.
Plan va kartalar tuzish: Topografik plan va kartalar, ularning masshtablari, shartli belgilar, reльефни тасвирлаш усуллари, юзаларни ҳисоблаш усуллари кўриб чиқилади.
Burchak o'lchash ishlari: Teodolitning tuzilishi va ishlash prinsiplari, gorizontal va vertikal burchaklarni o'lchash usullari batafsil tushuntirilgan.
Traссаlarni joyda o'tkazish: Traсса o'qini joyda belgilash, burilish burchaklarini o'lchash, piketlarni o'rnatish, ko'ndalang kesmalarni olish kabi ishlar bajariladi.
Menzula съёмкаси: Menzula uskunasi, tuzilishi va ishlash prinsiplari, mo'hiyati va afzalliklari, таfsilotlarni ва relьеfni таsvirlash usullari ko'rsatib o'tiladi.