Gidravlika

Ushbu kitob gidravlika faniga bag'ishlangan bo'lib, unda suyuqlikning asosiy xossalari, gidrostatika, devorlarga suyuqlik bosimi, suyuqlik kinematikasi, Bernulli tenglamasi, suyuqlik harakati turlari, gidravlik qarshiliklar, teshik va naychalardan suyuqliklarning oqishi, gidravlik mashinalar (kurakli va hajmiy nasoslar) kabi mavzular batafsil yoritilgan. Kitob oliy ta'lim muassasalari talabalari uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

Suyuqlikning asosiy fizik xossalari: Suyuqlikning zichligi, solishtirma og'irligi, issiqlikdan kengayishi, siqilishi, qovushqoqligi va gazlarning suyuqlikda erishi kabi xususiyatlari haqida ma'lumot beriladi.
Gidrostatika: Suyuqlikka ta'sir etuvchi kuchlar, gidrostatik bosim va uning xossalari, suyuqliklar muvozanatining differensial tenglamasi, gidrostatikaning asosiy tenglamasi va Paskal qonuni kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
Devorlarga suyuqlikning bosim kuchi: Tekis va qiyshiq devorlarga suyuqlikning bosim kuchi, suyuqlikli idishning to'g'ri teng tezlanishli va tekis aylanma harakati tahlil qilinadi.
Suyuqlik kinematikasi: Gidrodinamika asoslari, suyuqlik sarfi va oqimning uzluksizlik tenglamasi, ideal suyuqlik oqimi uchun Bernulli tenglamasi o'rganiladi.
Eyler va Bernulli tenglamalari: Harakatdagi ideal suyuqlik uchun Eylerning differensial tenglamasi, Bernulli tenglamasining amalda qo'llanilishi, geometrik va energetik mazmuni, hamda haqiqiy suyuqlik oqimi uchun Bernulli tenglamasi tahlil qilinadi.
Suyuqlik harakati turlari: Suyuqlik harakati ikki tartibi (laminar va turbulent), gidrodinamik o'xshashlik asoslari va Reynolds soni kabi tushunchalar ko'rib chiqiladi.
Gidravlik qarshiliklar: Napor yo'qolishi haqida umumiy tushunchalar, turbulent harakatlanayotgan oqimning kesim bo'ylab taqsimlanishi, truba devorining g'adir-budirligi, Nikuradze va Murin grafiklari, quvurlar va ularning turlari haqida ma'lumot beriladi.
Suyuqliklarning teshik va naychalardan oqishi: Suyuqlikning yupqa devordagi teshikdan o'zgarmas bosimda oqishi, silindrik naychadan oqishi va o'zgaruvchan bosimda oqishi masalalari o'rganiladi.
Gidravlik mashinalar. Kurakli nasoslar: Gidromashinalar to'g'risida umumiy tushunchalar, nasoslarning asosiy parametrlari, kurakli nasoslar, markazdan qochma nasoslarning xarakteristikalari va nasoslarning tarmoqqa ishlashi haqida ma'lumot beriladi.
Hajmiy va oqimchaviy nasoslar: Porshenli, shesternyali, plastinali (shiberli) va oqimchaviy nasoslarning tuzilishi va ishlash prinsiplari ko'rib chiqiladi.