Hozirgi o'zbek adabiyoti tili fonetikasi fonologiyasi

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan bo'lib, filologiya (o'zbek tili va adabiyoti) bakalavri yo'nalishida tahsil olayotgan talabalar uchun mo'ljallangan. Ma'ruza matni uzluksiz ta'lim tizimida belgilangan standartlar asosida yaratilgan va hozirgi o'zbek adabiy tilining fonetika va fonologiya masalalarini chuqur o'rganishga qaratilgan.

Asosiy mavzular

Kirish: O'zbek xalqining shakllanish tarixi, adabiy til taraqqiyoti davrlari, adabiy til va sheva munosabatlari, o'zbek adabiy tilining o'rganilish tarixi va bosqichlari haqida ma'lumot beriladi.
Til, lison va nutq munosabati: Lisoniy paradigma, uning asosiy turlari, lisoniy UMIS va YAHVO tushunchalari, til sathlari va lisoniy birliklar ko'rib chiqiladi. Fonema va tovush, leksema va so'z, morfema va qo'shimcha kabi tushunchalarning farqi aniqlanadi.
Fonetika va fonologiya haqida umumiy ma'lumot: Fonetikaning turlari, nutqning fonetik bo'linishi, fonologiya, fonologik ziddiyat va ularning tasnifi batafsil yoritiladi.
Nutq tovushlarining bioasoslari. Akustika. Transkripsiya: Nutq organlari va ularning vazifalari, tovushlarning sifat va miqdor belgilari, akustika va transkripsiya masalalari o'rganiladi.
Unli va undosh fonemalar paradigmasi: Unli va undosh fonemalar paradigmasi, fonema variantlari va ularning turlari, fonologik ziddiyat masalalari tahlil qilinadi.
Hozirgi o'zbek adabiy tilida fonemalarning variantlashuvi va fonetik jarayonlar: Fonemalarning variantlashuvi, fonetik jarayonlar, singarmonizm, assimiliyatsiya, dissimiliyatsiya, metateza, epinteza kabi hodisalar ko'rib chiqiladi.
Grafika. Orfoepiya: Grafika, orfoepiya, til va yozuv munosabati, og'zaki va yozma nutq, yozuv tarixi va o'zbek yozuvi tarixi haqida ma'lumot beriladi. Talaffuz me'yorlari o'rganiladi.
Imlo: O'zbek imlosining asosiy tamoyillari, o'zbek tilining asosiy imlo qoidalari va boshqa imlo masalalari haqida ma'lumot beriladi.