Фойдали қазилмаларни қайта ишлаш ва бойитиш
Ushbu kitob, O'zbekiston Respublikasi Navoiy kon-metallurgiya kombinati Navoiy davlat konchilik instituti Kimyo-metallurgiya fakulteti «Metallurgiya» kafedrasi tomonidan tayyorlangan "Foydali qazilmalarni qayta ishlash va boyitish" fanidan laboratoriya mashg‘ulotlarini bajarish uchun mo'ljallangan uslubiy qo'llanmadir. Qo'llanma talabalarga foydali qazilmalarni boyitish jarayonlarini o'rgatishga, laboratoriya mashg'ulotlarini amaliy bajarishga yordam beradi va konchilik sanoatida zarur bo'lgan bilimlarni mustahkamlashga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Minerallarning solishtirma og'irligini aniqlash: Minerallarning solishtirma og'irligini aniqlash usullari, kerakli asboblar va ish tartibi batafsil bayon etilgan. Solishtirma og'irlik mineral boyitishda muhim xususiyat ekanligi ta'kidlangan.
- Tog' jinslarining hajmiy og'irligini aniqlash: Tog' jinslarining hajmiy og'irligini aniqlash usullari, kerakli jihozlar va ish tartibi tushuntirilgan. Hajmiy og'irlik tog' jinslarining muhim fizik xususiyati ekanligi qayd etilgan.
- Ruda bo'laklarining o'rtacha diametrini aniqlash: Ruda bo'laklarining o'rtacha diametrini aniqlash usullari, formulalar va ish tartibi keltirilgan. O'rtacha diametrni aniqlashning ahamiyati, maydalash va saralash jarayonlarida asboblar tanlash uchun zarurligi ko'rsatilgan.
- Rudaning yanchilish darajasini aniqlash: Rudaning yanchilish darajasini aniqlash, uskunalar va ish tartibi bayon etilgan. Yanchilish darajasining boyitish jarayonlariga ta'siri, turli maydalagichlar haqida ma'lumot berilgan.
- Rudani namunani qisqartirish usuli yordamida elashni o'rganish: Rudadan namunalar olish, qisqartirish usullari (xalqa, konus, dumalatish), elash jarayonlari haqida ma'lumot berilgan. To'g'ri namunalar olishning ahamiyati, kimyoviy tahlil uchun namunalar tayyorlash usullari tushuntirilgan.
- Kukunli mahsulotning qumoqlilik tarkibini o'rganish: Kukunli mahsulotlarning granulometrik tarkibini aniqlash usullari (sedimentatsiya tahlili), kerakli uskunalar va ish tartibi bayon etilgan. Quomqlilik tarkibini aniqlashning muhimligi, fraksiyalarga ajratish usullari ko'rsatilgan.
- Foydali qazilmalarni konsentratsiya stolida boyitish: Konsentratsiya stolida boyitish usullari, stolning tuzilishi, ishlash prinsipi, kerakli jihozlar va ish tartibi keltirilgan. Og'ir va yengil minerallarni ajratish mexanizmi, stolning ish unumdorligi haqida ma'lumot berilgan.
- Aralashmani quyultirish tezligini aniqlash: Aralashmani quyultirish jarayoni, quyultirish uskunalarining turlari, qattiq zarralarning cho'kish tezligini aniqlash usullari bayon etilgan. Stokes va Allen formulalari, flokulyantlar va koagulyantlar haqida ma'lumot berilgan.
- Butaning filtrlash tezligini aniqlash: Butanalarni filtrlash jarayoni, filtrlash tezligini aniqlash formulalari, vakuum filtrlash moslamalarining tuzilishi va ishlash prinsipi bayon etilgan. Filtrlash koeffitsientini aniqlash, turli materiallardan foydalanish haqida ma'lumotlar berilgan.