Hоzirgi o’zbеk аdаbiy tili

Ushbu kitob hozirgi o'zbek adabiy tilining fonetika, leksikologiya, morfologiya va sintaksis kabi asosiy bo'limlarini qamrab olgan, o'zbek tili va adabiyotini o'rganuvchi talabalar va o'qituvchilar uchun mo'ljallangan qo'llanmadir. Qo'llanma o'zbek tilining nazariy va amaliy jihatlarini chuqur o'rganishga yordam beradi.

Asosiy mavzular

Kirish: Ushbu mavzu o'zbek tilining davlat tili sifatidagi maqomini, tarixiy ahamiyatini va jamiyatdagi rolini ochib beradi.
Dunyo tillari va o'zbek tilining o'rni: Ushbu mavzu dunyodagi tillarning xilma-xilligini, ularning tasnifini va o'zbek tilining turkiy tillar oilasidagi o'rnini ko'rsatib beradi.
Umumxalq o'zbek tili va shevalari: Ushbu mavzu umumxalq tilining adabiy til bilan munosabatini, shevalarning adabiy tilga ta'sirini va o'zbek tilining shevalarga bo'linishini tahlil qiladi.
Adabiy til: Ushbu mavzu o'zbek adabiy tilining shakllanish bosqichlarini, tarixiy taraqqiyotini va hozirgi holatini yoritadi.
Hozirgi o'zbek adabiy tili: Ushbu mavzu hozirgi o'zbek adabiy tilining fonetika, leksikologiya, morfologiya va sintaksis kabi asosiy bo'limlarini batafsil o'rganadi.
Fonetika: Ushbu mavzu o'zbek tilining tovushlar tizimini, nutq a'zolarining ishlashini va nutqning fonetik bo'linishini tahlil qiladi.
Unli fonemalar: Ushbu mavzu o'zbek tilidagi unli fonemalarni, ularning tasnifini va xususiyatlarini ko'rsatib beradi.
Undosh fonemalar: Ushbu mavzu o'zbek tilidagi undosh fonemalarni, ularning tasnifini va xususiyatlarini ko'rsatib beradi.
Tovush o'zgarishlari: Ushbu mavzu nutq jarayonida yuzaga keladigan tovush o'zgarishlarini, ularning sabablarini va turlarini tahlil qiladi.
Urg'u va bo'g'in: Ushbu mavzu o'zbek tilida urg'u va bo'g'in, ularning turlari va ahamiyati haqida ma'lumot beradi.
O'zbek yozuvlari: Ushbu mavzu o'zbek xalqining tarixiy yozuvlarini, ularning taraqqiyotini va hozirgi lotin alifbosining xususiyatlarini yoritadi.
Orfografiya: Ushbu mavzu o'zbek orfografiyasining asosiy tamoyillarini, imlo qoidalarini va ularning ahamiyatini tahlil qiladi.
Leksikologiya: Ushbu mavzu so'z va uning ma'nosi, leksik ma'no, ko'chma ma'nolar va ularning turlarini o'rganadi.
So'z ma'nosining ko'chishi: Ushbu mavzu so'z ma'nosining ko'chish usullarini (metafora, metonimiya, sinekdoxa va h.k.) va ularning o'ziga xosliklarini tahlil qiladi.
So'zlarning shakl va ma'no munosabatlariga ko'ra turlari: Ushbu mavzu sinonimlar, antonimlar, omonimlar va paronimlarni, ularning nutqdagi rolini va uslubiy xususiyatlarini o'rganadi.
Barqaror birikmalar: Ushbu mavzu barqaror birikmalarning (frazeologizmlar, maqollar, matallar va hikmatli so'zlar) turlarini, xususiyatlarini va nutqdagi o'rnini yoritadi.
Lug’atshunoslik: Ushbu mavzu lug'atshunoslik (leksikografiya) fanini, lug'atlarning turlarini, tuzilish tamoyillarini va ahamiyatini o'rganadi.