O’zbekiston tarixi fani predmeti, nazariy-uslubiy asoslari va uni o’rganishning ahamiyati

Ushbu kitob "O'zbekiston tarixi" fanidan ma'ruzalar matni bo'lib, unda O'zbekiston hududidagi qadimgi davrlardan to XV asrgacha bo'lgan davlatlar va madaniyatlar tarixi xronologik tartibda bayon etilgan. Kitob talabalarga mo'ljallangan bo'lib, O'zbekiston tarixini chuqur o'rganishda yordam beradi.

Asosiy mavzular

O'zbekiston tarixi fanining predmeti, nazariy-uslubiy asoslari va uni o'rganishning ahamiyati: Bu mavzu O'zbekiston tarixining fan sifatida shakllanishi, uning asosiy vazifalari, tadqiqot metodlari va manbalarini qamrab oladi. Shuningdek, fanni o'qitishning ahamiyati va talabalarning ilmiy dunyoqarashini rivojlantirish masalalari yoritiladi.
O'rta Osiyo hududida ibtidoiy jamoa tuzumi (tosh davri manzilgohlari va dastlabki ibtidoiy xo'jalik): Mazkur mavzu O'rta Osiyo hududidagi eng qadimgi odamlarning paydo bo'lishi, tosh davri madaniyati, ilk manzilgohlari va xo'jaliklari haqida ma'lumot beradi. Antropogenez jarayoni, mehnatning insoniyat taraqqiyotidagi roli kabi masalalar tahlil qilinadi.
O'zbekiston hududida bronza va temir davri manzilgohlari: Bronza va temir davrlaridagi arxeologik madaniyatlar, manzilgohlar, ishlab chiqarishning rivojlanishi va ilk shaharsozlik madaniyati ko'rib chiqiladi. Bu davrda metallurgiya, dehqonchilik va chorvachilikning taraqqiyoti natijasida jamiyatda yuz bergan ijtimoiy-iqtisodiy o'zgarishlar tahlil etiladi.
O'rta Osiyo hududida dastlabki davlat birlashmalari. Eron Ahamoniylari va Aleksandr Makedonskiy istilosiga qarshi ozodlik uchun kurash: Ushbu mavzu O'rta Osiyo hududidagi ilk davlat uyushmalari, Ahamoniylar davlati va Aleksandr Makedonskiyning istilochilik yurishlari, mahalliy xalqlarning ozodlik kurashlari haqida ma'lumot beradi.
O'rta Osiyo hududida antik davr davlatlari (Yunon-Baqtriya, Xorazm, Qang', Davan davlati): Bu mavzu Yunon-Baqtriya, Xorazm, Qang' va Davan kabi antik davr davlatlarining siyosiy tarixi, madaniyati va iqtisodiyoti bilan tanishtiradi. Ushbu davlatlarning shakllanishi, rivojlanishi va tanazzulga yuz tutish sabablari ko'rib chiqiladi.
Kushon podsholigi: Mazkur mavzu Kushon podsholigining tashkil topishi, siyosiy tuzumi, iqtisodiyoti, madaniyati va diniy e'tiqodlari haqida ma'lumot beradi. Kanishka davrida mamlakat ravnaqi, Kushon san'ati va buddizmning tarqalishi kabi masalalar yoritiladi.
O'rta Osiyoda yangi ijtimoiy iqtisodiy- (dehqon) munosabatlarning shakllanishi. Ilk o'rta asr davlatlar (Xorazm, Xioniylar, Kidariylar, Eftallar davlati).: Mavzu O'rta Osiyoda feodal munosabatlarning shakllanishi, yer egaligi turlari va ilk feodal davlatlar - Xorazm, Xioniylar, Kidariylar va Eftallar davlatlarining tarixi, siyosiy tuzumi va madaniyati haqida ma'lumot beradi.
Movarounnahrning arablar tomonidan istilo qilinishi. Xalq qo'zg'olonlari: Ushbu mavzu arab xalifaligining tashkil topishi, Movarounnahrning arablar tomonidan istilo qilinishi, arab mustamlakachilik siyosati va unga qarshi xalq qo'zg'olonlari haqida hikoya qiladi.
Movarounnahrda Somoniylar davlatining tashkil topishi. Somoniylar davlatining ichki va tashqi siyosati: Mavzuda Somoniylar davlatining tashkil topishi, davlat boshqaruvi tizimi, iqtisodiyoti, madaniyati, islom dini va Somoniylar davlatining inqirozi sabablari ko'rib chiqiladi.
Qoraxoniylar va G'aznaviylar davlatining tashkil topishi: Ushbu mavzu Qoraxoniylar va G'aznaviylar davlatlarining tashkil topishi, hududlari, siyosiy tuzumi va madaniyati haqida ma'lumot beradi.
Movarounnahr temuriylar davrida: Mazkur mavzu Amir Temurning hokimiyat tepasiga kelishi, markazlashgan davlat tuzishi, obodonchilik ishlari, jahon davlatlari bilan siyosiy aloqalari va Temur tuzuklari haqida ma'lumot beradi.
Movarounnahr Mug'ullar istibdodi davrida. Chg'atoy ulusi davrida ijtimoiy-iqtisodiy va etnomadaniy jarayonlar: Bu mavzu Mug'ullar davlatining tashkil topishi, mug'ul bosqini, mug'ullarning Movarounnahrdagi davlat boshqaruvi va ularga qarshi ozodlik kurashlari haqida ma'lumot beradi.