Ixtisoslashtirilgan maktab, maktab-internat hamda ayrim fanlar chuqurlashtirib o‘qitiladigan sinflar uchun adabiyot fanidan uzviylashtirilgan o‘quv reja va dastur

Ushbu kitob, Oʻzbekiston Respublikasi Xalq taʼlimi vazirligi tomonidan tasdiqlangan oʻquv reja asosida tayyorlangan boʻlib, ayrim fanlar chuqur oʻrganiladigan davlat ixtisoslashtirilgan umumtaʼlim maktablarida taʼlim jarayonini takomillashtirish, taʼlim sifati va samaradorligini oshirish, oʻquvchilardagi qobiliyat va isteʼdodni yanada kamol toptirish uchun fan yoʻnalishlari boʻyicha ixtisoslikka yoʻnaltirilgan oʻquv dasturlarini optimallashtirilgan dasturlarga moslashtirish maqsadida yaratilgan. Dasturda adabiyot o'qitishning maqsad va vazifalari, mazmuni, tamoyillari hamda baholash mezonlari keltirilgan. Shuningdek, har bir sinf uchun alohida oʻquv materiallari, asarlar tahlili, adabiy janrlar xususiyatlari va yod olinishi lozim boʻlgan asarlar roʻyxati berilgan.

Asosiy mavzular

Adabiyot - so'z san'ati: Adabiyotning so'z san'ati ekanligi, uning estetik, tarbiyaviy va ta'limiy ahamiyati, badiiy so'z qudrati, so'zning ifoda imkoniyatlari, inson ruhiy olami va his-tuyg'ularining so'z orqali tasvirlanishi.
Hikmat durdonalari (Maqollar): Maqollarning xalq og'zaki ijodi namunasi sifatidagi ahamiyati, xalq tafakkurining qaymog'i ekanligi, shakliy tuzilishi, qisqalik, ta'sirchanlik, teranlik kabi xususiyatlari, kishilarni ezgu insoniy fazilatlar ruhida tarbiyalash vositasi ekanligi, mavzu doirasi (vatanparvarlik, do'stlik, ilm va kasb-hunar, oila, odob, tarbiya).
Hikmat durdonalari (Topishmoqlar): Topishmoqlarning o'ziga xos xususiyatlari, mavzu doirasi, tasvirning o'ziga xosligi, topishmoqlarda yashirilgan predmet va uni topish usullari.
Imom Muhammad ibn Ismoil al-Buxoriy. Hadislar: Imom Buxoriy va uning hadis to'plamlari haqida ma'lumot, Payg'ambarimiz Muhammad alayhissalom hadislarining inson ma'naviyati yuksalishida tutgan o'rni, axloq-odobga oid hadislarning xususiyatlari, ezgu insoniy fazilatlarning voqeiy hikoyalar asosida ifodalanishi.
Ezop masallari: Qadimgi yunon masalchisi Ezop hayoti, masallarining insoniyat ma'naviyati, ma'rifiy tafakkuridagi o'rni, masallarda ezgulik, saxiylik, olijanoblik singari g'oyalarning ilgari surilgani, do'stga sadoqat, yaxshilikka yaxshilik bilan javob qaytarish, do'st-dushmanning kimligini farqlash lozimligi.
Ertaklar olamida: Ertak janrining xalq og'zaki ijodidagi o'rni, o'zbek xalq ertaklarining xususiyatlari, ertaklardagi xalq badiiy dahosi, fantaziyasining namoyoni, jonivorlar obrazining mohiyati, sehrli vositalar obrazi.
Hamid Olimjon. «Oygul bilan Baxtiyor» dostoni: Hamid Olimjon hayoti va ijodi, ertak-dostonlari, «Oygul bilan Baxtiyor» doston syujeti va obrazlari tasviridagi o'ziga xoslik, dostondagi asosiy qahramonlar, ezgulik va yovuzlik oʻrtasidagi kurash, badiiy xususiyatlari, tilining sodda va ravonligi.
Maqsud Shayxzoda. «Iskandar Zulqarnayn» dostoni: Maqsud Shayxzoda hayoti va ijodi, she'riy ertak-dostonlar yaratish tajribasi, «Iskandar Zulqarnayn» ertak-dostoni, Iskandarning ikki shoxi borligi haqidagi rivoyat va uning dostondagi o'ziga xos talqini, Iskandar, Sartarosh va Choʻpon obrazlari.
Abdurahmon Jomiy. Hikoyatlar: Abdurahmon Jomiy hayoti va ijodi, hikoyatlar tahlili, ularda mardlik, to'g'rilik, kamtarlik, kamso'zlik, donolikning ulug'lanishi.
Jonatan Svift. «Gulliverning sayohatlari» romanidan parcha: Jonatan Svift haqida ma'lumot, «Gulliverning sayohatlari»ning ma'joziy asar ekanligi, unda asar qahramonlari tabiatidagi ijtimoiy illatlarning kulgiga olinishi, xayoliylik va xarakterlar tasviri realligi oʻrtasidagi nomutanosiblik, hajviy roman.
Aleksandr Pushkin “Shoh Saltan haqida ertak": I Ijodkor haqida qisqacha ma'lumot. Ertakda mehr va mehrsizlik, yaxshilik va yomonlik, to`g`rilik va egrilik hamda ularning oqibati qanday natijaga olib kelganligi.
Hans Xristian Andersen. «Bulbul» ertagi: Hans Xristian Andersen haqida ma`lumot. «Bulbul» ertagida ezgulik va yomonlik oʻrtasidagi kurashning ifodalanishi. Ertakdagi qahramonlar obrazi va ular oʻrtasidagi munosabatlar tasviri.
Bolalikning beg'ubor olami: Abdulla Qodiriy, Hamza Hakimzoda Niyoziy, Oybek, Mirkarim Osim, G'afur G'ulomlarning hayoti va ijodi,ularning yoshlik va bolalik haqidagi xotiralari aks etgan asarlari tahlili.
Uqtirish xati: Adabiyotga ixtisoslashtirilgan maktablar va chuqurlashtirib o'qitiladigan sinflar uchun tuzilgan o'quv dasturining vazifalari, ta'lim tizimidagi asosiy masalalar, ixtisoslashtirilgan dastur bilan ishlash, o'quvchining qobiliyati, iqtidori va fanga boʻlgan qiziqishlari oʻrganilgan holda amalga oshirilishi.