Ўзбекистон Республикасида экологик хавфсизликни таъминлашнинг глобал муаммолари
Maqolada O'zbekiston Respublikasidagi ekologik xavfsizlikning global muammolari, jumladan iqlim o'zgarishi, Orol muammosi, O'zbekiston Respublikasida davlat mustaqilligini qo'lga kiritgandan so'ng sobiq ittifoq davridan qolgan nosog'lom ekologik muhit, global ekologik tahdidlarga iqlim o'zgarishi, Ozon qatlamining emirilishi va Orol muammosi kiradi. Global iqlim o'zgarishi O'zbekistonning quruq iqlim sharoitida o'rtacha darajadagi hosilni olishni faqatgina sug'oriladigan yerlar hisobidan amalga oshirish mumkin.
Asosiy mavzular
- Global iqlim o'zgarishi: Iqlim o'zgarishi natijasida suv resurslari taqchilligining kuchayishi, muzlik va qor qoplami kunlarining kamayishi, qurg'oqchilik takrorlanishining ko'payishi, haroratning oshishi, yog'ingarchilikning notekis taqsimlanishi, aholi salomatligi bilan bog'liq muammolarning ko'payishi, qishloq xo'jaligida ekinlar tarkibining o'zgarishi, sahrolanishning kuchayishi kabi oqibatlar yuzaga kelishi mumkin. Markaziy Osiyodagi muzliklar erishining sababi ifloslantiruvchi changlardir. Tian-Shan hududida 8000 dan ortiq muzliklar mavjud.
- Ozon qatlamining emirilishi: Atmosferaning yuqori qatlamlaridagi qisqa to'lqinli ultrabinafsha nurlanishdan biologik hayotni himoya qiluvchi ekran vazifasini o'tovchi ozon qatlamining buzilishi atmosfera tarkibining antropogen o'zgarishlari bilan bog'liq. Ozon qatlamini himoya qilish bo'yicha ba'zi chora-tadbirlar ko'rilmoqda. Ozonni emiruvchi moddalarni xalq xo'jaligida qo'llamaslik bo'yicha chora-tadbirlar ko'rilmoqda.
- Orol muammosi: Orol dengizining qurishi natijasida 4 mln ga yerlar cho'llanishga uchradi. Dengizning qurishi natijasida baliqchilik tarmoği inqirozga yuz tutdi. Dengizning sho'rlanishi darajasi oshishi oqibatida dengizda 60-yillarda mavjud bo'lgan 32 baliq turi hozirda 6 turga qisqardi. Qurigan dengiz tubida 45 ming km² hududda tuzli cho'l hosil bo'ldi.