Gaplarni bo’laklarga ajratish
Ushbu kitob o'zbek tilshunosligida gap bo'laklarining o'rni va ahamiyatiga bag'ishlangan. Unda gap bo'laklarining tasnifi, turlari, gap strukturasi bilan aloqasi, sintaktik va semantik xususiyatlari chuqur tahlil qilingan. Shuningdek, aniqlovchi bo'lakning o'ziga xos xususiyatlari, turlari va ularning gapdagi vazifasi batafsil yoritilgan. Kitob tilshunoslikka oid nazariy bilimlarni oshirishga yordam beradi.
Asosiy mavzular
- Gaplarni bo'laklarga ajratish tamoyillari: Gap bo'laklarining umumiy ta'rifi, ularning sintaktik kategoriyasi, grammatik-semantik xususiyatlari, gap qurilishidagi o'rni va ahamiyati, bo'laklarning o'zaro munosabati, mustaqil so'zlar va so'z birikmalari bilan ifodalanishi, leksik-grammatik belgilar asosida ajratilishi, gapning leksik-semantik strukturasi bilan bog'liqligi, gap bo'laklarining turlari va ularning ifodalanish usullari
- Aniqlovchining turlari: Aniqlovchi bo'lakning ta'rifi, predmetning belgisini, sifatini, miqdorini, xususiyatini, qarashliligini ifodalashi, ot va otlashgan so'zlar bilan ifodalanishi, aniqlanmish bilan bog'lanishi, sifatlovchi va qaratqichli aniqlovchilarning farqi, ularning ma'nolari, so'roqlari, ifodalanish usullari, sifatlovchilarning turlari (chog'ishtirma, kichraytirish, takrorlangan, antonimik, nisbiy sifatlar), qaratqichlarning turlari (belgili, belgisiz), ularning ifodalanishi va qo'llanilishi, olmoshlar bilan ifodalanishi, taqlidiy so'zlar bilan ifodalanishi
- Aniqlovchining gap strukturasidagi ishtiroki: Aniqlovchining gapdagi o'rni, ega va to'ldiruvchiga bog'lanishi, sifatlovchi va qaratqichli aniqlovchilarning gap tarkibidagi vazifasi, yoyiq va yig'iq aniqlovchilarning farqi, shakl jihatidan moslashuvi, aniqlanmish bilan bog'lanishi, birikma aniqlanmishning o'ziga xosligi, aniqlovchili birikmalarning gap tarkibidagi roli