Elektromagnetizm

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan elektromegnatizm sohasiga oid ta'lim yo'nalishlari talabalari uchun o'quv qo'llanma sifatida tavsiya etilgan. Qo'llanmada vakuumdagi elektrostatik hodisalardan tortib, muhitdagi magnit maydon, o'zgaruvchan toklar, elektromagnit tebranishlar va to'lqinlar kabi elektromegnatizmning asosiy tushunchalari va qonunlari batafsil yoritilgan. Kitob nazariy ma'lumotlarni amaliy misollar va masalalar bilan mustahkamlashga qaratilgan.

Asosiy mavzular

Vakuumdagi elektrostatik hodisalar: Elektromagnitizmning bu bo'limida elektr zaryadlari, Kulon qonuni, elektr maydon kuchlanganligi, superpozitsiya prinsipi, Gauss teoremasi kabi asosiy tushunchalar va qonunlar ko'rib chiqiladi.
Elektrostatik maydonning potensiali: Bu mavzuda elektrostatik maydonning potensiali, potensiallar ayirmasi, kuchlanganlik bilan potensiallar orasidagi bog'lanish, ekvipotensial sirtlar haqida ma'lumotlar beriladi.
O'tkazgich elektrostatik maydonga joylashtirilganda ro'y beradigan hodisalar: O'tkazgichning zaryad zichligi, tashqi elektr maydonidagi o'tkazgich, elektr sig'imi, kondensator va kondensatorlar energiyasi kabi masalalar yoritiladi.
Dielektriklardagi elektrostatik hodisalar: Bu bobda elektr dipol, elektrostatik maydondagi dipol, dielektrikning tuzilishi, qutblanish, qutblanish zaryadlari, elektr siljish vektori, Gauss teoremasi dielektriklar uchun kabi mavzular o'rin olgan.
Doimiy elektr toki va uning qonunlari: Elektr toki, tok kuchi, tok zichligi, Om qonuni, Joul-Lens qonuni, Kirxgof qoidalari kabi tushunchalar va qonunlar batafsil bayon etiladi.
Vakuumda, metallarda va gazlarda elektr toki: Vakuumda elektr toki, metallarda elektronning chiqish ishi, elektron lampalar, kontakt potensiallar farqi, termoelektrik hodisalar, metallarda elektr tokning tabiati kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
Magnit maydoni va uning xarakteristikalari: Magnitostatikaning asosiy qonunlari, doimiy tokning magnit maydoni, magnit maydon induksiya vektori, Biot-Savar-Laplas qonuni, solenoidning magnit maydoni kabi mavzular yoritiladi.
Vakuumdagi magnit maydon induksiya vektorining sirkulyatsiyasi va to'la tok qonuni: Doimiy magnit maydonining vakuumdagi tenglamasi, magnit maydon induksiyasining sirkulyatsiyasi va toʻla tok qonuni batafsil tahlil qilinadi.
Magnit maydonida ta'sir qiluvchi kuchlar: Parallel tokli oʻtkazgichlarning oʻzaro ta'siri, magnit maydonining tokli oʻtkazgichga ta'siri, Lorents kuchi, zaryadlangan zarralarning elektr va magnit maydonidagi harakati kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
Elektromagnit induksiya: Magnit oqimi, elektromagnit induksiya hodisasi, oʻzinduksiya va oʻzaro induksiya hodisasi, tokning magnit maydon energiyasi kabi masalalar yoritiladi.
Moddaning magnit maydoni: Molekulyar toklar, magnitlanish vektori, magnitostatikaning asosiy tenglamasi, magnit maydon induksiyasi va kuchlanganlik vektorlarining xossalari kabi mavzular qamrab olingan.
Magnetiklarning turlari: Magnetiklarning hozirgi zamon sinflari, diamagnetizm, paramagnetizm, ferromagnetizm, antiferromagnetizm va ferrimagnetizm haqida ma'lumotlar beriladi.
Elektromagnit maydoni va Maksvell tenglamalari: Kvazistatsionar bo'lmagan toklar va ochiq tebranish konturi, Maksvellning birinchi va ikkinchi tenglamalari, Maksvell tenglamalarining differensial koʻrinishi, yassi elektromagnit to'lqinlarning tenglamasi kabi mavzular qamrab olingan.
Oʻzgaruvchan toklar va kvazistatsionar hodisalar: Kvazistatsionarlik sharti va kvazistatsionar tok haqida tushuncha, Kvazistatsionar toklar zanjirining asosiy tenglamasi va ularning xossalari, Kondensatorni qarshilik orqali zaryadlash va zaryadsizlantirish jarayoni kabi mavzular o'rin olgan.
Elektromagnit tebranishlar: Tebranish konturidagi fizik jarayonlar, Tomson formulasi, Majburiy elektr tebranishlar, Asllik va uning xossalari kabi masalalar ko'rib chiqiladi.