Борлиқ фалсафаси
Ushbu kitob falsafiy tadqiqot bo'lib, unda borliq, materiya, harakat, fazo va vaqt kabi asosiy falsafiy tushunchalar chuqur tahlil qilinadi. Kitobda borliqning shakllari, materiyaning mohiyati, harakatning turlari hamda fazo va vaqtning borliqdagi o'rni keng yoritilgan. Shuningdek, insonning borliqdagi o'rni, jamiyatning rivojlanishi, ma'naviyatning ahamiyati kabi masalalar ham ko'rib chiqiladi.
Asosiy mavzular
- Borliq va uning shakllari: Borliqning mohiyati, uning shakllari (narsalar, hodisalar, inson, ma'naviy borliq, ijtimoiy borliq) va ularning o'zaro bog'liqligi tahlil qilinadi. Borliqning abadiyligi va o'zgaruvchanligi dialektikasi ko'rsatib beriladi.
- Materiya kategoriyasi: Materiya, uning xususiyatlari (ob'ektivlik, abadiylik, harakat, cheksizlik) va tuzilish darajalari (notirik, tirik, ijtimoiy) haqida ma'lumot beriladi. Materiyaning sistemali tuzilishi, elementar zarralar, atomlar, molekulalar, makrojiсmlar va ularning o'zaro ta'siri ko'rib chiqiladi. Vakuumning materiyadagi o'rni yoritiladi.
- Harakat tushunchasi: Harakatning mohiyati, uning materiya bilan bog'liqligi, harakatning mutlaqligi va nisbiyligi, harakatning turlari (mexanik, fizik, kimyoviy, biologik, ijtimoiy) tahlil qilinadi. Harakatning tuzilish darajalariga mos shakllari va ularning o'zaro bog'liqligi ko'rsatib beriladi.
- Fazo va vaqt borliqning mavjud bo'lish shakllari: Fazo va vaqtning mohiyati, ularning materiya bilan bog'liqligi, ob'ektivligi, abadiyligi va cheksizligi tahlil qilinadi. Fazoning uch o'lchovliligi, vaqtning yo'nalganligi, fazo va vaqtning o'zaro bog'liqligi, Eynshteynning nisbiylik nazariyasi, fazo va vaqtning kosmik masshtablar bilan bog'liqligi yoritiladi. Ijtimoiy fazo va vaqtning o'ziga xos xususiyatlari ko'rsatib beriladi.