Eksperimental psixologiya
Ushbu kitob "Eksperimental psixologiya" fani boʻyicha oʻquv qoʻllanma boʻlib, unda eksperimental psixologiyaning predmeti, vazifalari, tadqiqot metodlari, sezgi, idrok, xotira, tafakkur, nutq, hissiyot kabi psixik jarayonlarni eksperimental oʻrganish masalalari yoritilgan. Qoʻllanma talabalarga eksperimental psixologiya fanini oʻzlashtirishda yordam beradi.
Asosiy mavzular
- Eksperimental psixologiyaning predmeti: Eksperimental psixologiya umumiy psixologiyaning tarkibiy qismi boʻlib, ruhiy jarayonlarni tajriba yordamida oʻrganadi. Unda eksperiment, psixologik laboratoriya va V.Vundtning fanga qoʻshgan hissasi kabi asosiy tushunchalar ko'rib chiqiladi.
- Psixologik tajriba: Psixologik tajribaning mohiyati, turlari, tashqi va ichki sharoitlari, apparatura va tajribani rejalashtirish masalalari muhokama qilinadi. Shuningdek, tajriba oʻtkazishning asosiy afzalliklari va psixologik tadqiqot turlari yoritiladi.
- Psixologik tadqiqotlarda oʻlchov usullarining qoʻllanilishi: Mazkur mavzuda psixologik tadqiqot natijalarini miqdoriy tahlil qilishning zarurligi, oʻlchov shkalasi tiplari (nomlash, tartib, interval, munosabatlar shkalalari) va ularning xususiyatlari batafsil tahlil etiladi.
- Eksperimental tadqiqot natijalarini tahlil qilish: Dastlabki natijalarni taqsimlash, guruhlarga ajratish, markaziy tendensiyalar oʻlchovi (oʻrtacha arifmetik, mediana), oʻzgaruvchanlik oʻlchovlari va oʻzaro aloqalar oʻlchovi kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
- Eksperimental psixologiyada diqqat xossalarining oʻrganilishi: Diqqatning umumiy tavsifi, tanlovchanligi, barqarorligi, toʻplanishi, taqsimlanishi va koʻchishi masalalari, shuningdek, korrektura sinovi usuli va diqqat xossalarini oʻrganish metodlari yoritilgan.
- Sezgilarni psixofizika uslublari yordamida oʻrganish: Psixofizika va uning muammolari, sezgirlikning mutloq chegarasini aniqlash metodlari, farq qilish chegarasini aniqlash metodlari, Fexner va Veber qonunlari kabi masalalar batafsil tahlil qilingan.
- Koʻrish idrokini tadqiq etish: Idrok xossalarining umumiy tavsifi, passiv va faol tuyish orqali shaklni idrok qilish, idrokning konstantligini oʻlchash, koʻrish idrokidagi adaptatsiya masalalari ko'rib chiqiladi.
- Xotira jarayonlarini eksperimental oʻrganish: Xotira jarayonlari, oʻxshash qatorlar metodi, operativ xotira xususiyatlarini aniqlash, xotiradagi individual xususiyatlarni aniqlash kabi masalalarga bagʻishlangan.
- Tafakkurning eksperimental tadqiq etilishi: Tafakkur va nutqning oʻzaro bogʻliqligi, masalalar echish usuliga oʻtgan tajribaning taʼsiri, fikrlash faoliyatining oʻziga xosligiga koʻrsatmaning taʼsiri kabi masalalar o'rganiladi.
- Nutqni eksperimental psixologik oʻrganishning rivojlanishi: Nutq psixologiyasi predmeti, nutqning akustik tomonini oʻrganish, ichki nutqni oʻrganish metodlari, nutqni oʻrganishga psixofiziologik yondashuv kabi masalalar yoritilgan.
- Hissiyotlar eksperimental psixologiyasi: Hissiyotlar vazifasi, hissiyotning ekspressiv tomonini oʻrganish, oʻzining hissiyot holatlarini baholash metodlari kabi masalalarga bagʻishlangan.
- Psixomotorika va ixtiyoriy harakatlarning oʻrganilishi: Psixomotorika, hatti-harakat va ixtiyoriy javob harakatlari, ish harakat-faoliyatning tarkibiy qismi sifatida masalalari ko'rib chiqiladi.
- Yarim sharlar asimmetriyasi va psixik jarayonlar: Yarim sharlar asimmetriyasi va psixik jarayonlarning oʻziga xosligi, yarim sharlarning oʻzaro aloqasi, taʼlim samaradorligida oʻng yarim sharning roli kabi masalalar tahlil etilgan.