Иқтисодий-математик усуллар ва моделлар

Ushbu kitobda iqtisodiy jarayonlarni matematik modellashtirish asoslari, usullari va ularni qo'llash sohalari batafsil yoritilgan. Milliy iqtisodiyot sohalarida matematik usullar va modellarni qo'llashning zarurligi, optimal dasturlash usullari, iqtisodiy-matematik modellashtirishning ahamiyati, turlari, bosqichlari, optimal x jаlik alokalarini aniklash modellari, korxonalarni joylashtirish va rivojlantirish modellari, firma va tarmoqlar faoliyatini optimallash modellari, asosiy iqtisodiy-statistik tushunchalar, korrelyatsion-regressiya tahlili modellari, iqtisodiy prognozlash usullari va modellari, ekspertlar baholash usullari, prognozlashning ekstrapolyatsiya usullari, ekonometrik modellarni ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni prognozlantirishda qollanilishi, makroiqtisodiy jarayonlar modellari, tarmoqlararo balans modellari, O'zbekiston sharoitida firmalarning faoliyatini optimallashtirish kabi mavzular ochib berilgan.

Asosiy mavzular

Iqtisodiy-matematik modellashtirish asoslari: Ushbu mavzu milliy iqtisod sohalarida matematik usullar va modellarni qo'llashning zarurligini, optimal dasturlash usullarini (chiziqli va chiziqsiz dasturlash), ikkilangan masalalarni o'rganadi.
Iqtisodiy-matematik modellashtirishning ahamiyati va afzalligi: Bo'limda bozor iqtisodiyotida modellashtirishning ahamiyati, model turlari va ularning tasnifi, modellashtirish bosqichlari muhokama qilinadi.
Optimal x jаlik alokalarini aniklash modellari: Ushbu mavzu transport masalasining iqtisodiy qo'yilishi va turlarini, transport masalasining matrisa ko'rinishi, optimal baholarning qo'llanilishini o'z ichiga oladi.
Korxonalarni joylashtirish va rivojlantirish modellari: Ixtisoslashuv va joylashtirish masalasining ko'rilishi va uni yechish usullari keltirilgan.
Tarmoqlarni optimallashtirish modellari: Korxonalarning ishlab chiqarish vositalarini optimal foydalanish, ishlab chiqarish imkoniyatlarini optimal foydalanish va sanoat materiallarini optimal kirqish (bichish) modellari yoritilgan.
Asosiy iqtisodiy-statistik tushunchalar: Ushbu mavzu asosiy iqtisodiy-statistik tushunchalar, variatsiya, kovariatsiya va korrelyatsiya tushunchalarini, shuningdek, matematik-statistik bog'liqlikni o'rganadi.
Korrelyatsion-regressiya tahlili modellari: Bo'limda korrelyatsiya va regressiya modellari, eng kichik kvadratlar usuli va regressiya tenglamasini hisoblash muhokama qilinadi.
Iqtisodiy prognozlash usullari va modellari: Mazkur bo'lim iqtisodiy prognozlash, bashoratlash turlari, bashoratlash obyekti va uning tahlili hamda bashoratlash usullarini qamrab oladi.
Ekspertlar baholash usullari: Ekspertlarni savolga tayyorlash, ekspertlar guruhini tuzish, g'oyalarni jamoa generatsiyalash usuli, Delfi usuli, ekspertlarning javoblarini qayta ishlash kabi mavzular o'z o'rnini topgan.
Prognozlashning ekstrapolyatsiya usullari: Ekstrapolyatsiya usuli, bir o'lchamli vaqtli qatorlarni modellash usullari va prognozda ekstrapolyatsiya usullaridan foydalanish bayon etilgan.
Ekonometrik modellarning ijtimoiy - iqtisodiy jarayonlarni prognozlantirishda qo'llanilishi: Ishlab chiqarish funktsiyalarini prognozlashda qo'llanilishi va ekonometrik tenglamalar tizimi va ularning turlari o'rganilgan.
Makroiqtisodiy jarayonlar modellari: Bo'lim takror ishlab chiqarish proporsiyalarini modellashtirish, iqtisodiy tizimning muvozanati, muvozanatning bir mahsulotli modeli, yalpi ichki mahsulotning tarkibi va makroiqtisodiy modellar kabi masalalarni qamrab olgan.
Tarmoqlararo balans modellari: Mavzu TАB ning umumiy tuzilishi, balans modellari, TАB qismlarining xarakteristikalari, bevosita moddiy xarajatlar koeffitsientlari, mehnat xarajatlari koeffitsientlari tahliliga bag'ishlangan.
O'zbekiston sharoitida firmalarning faoliyatini optimallashtirish: Ushbu bo'limda respublikada bozor iqtisodiga o'tish davrida hozirgi zamon tahlil usullarini qo'llashning zarurligi, firma faoliyatini optimallashtirish modellari, foydani maksimallashtirish mezoni va mahsulot miqdorini maksimallashtirish mezoni muhokama qilingan.