Yoshlar fiziologiyasi va gigiyenasi

Ushbu kitob "Yosh fiziologiyasi va gigienasi" fani boʻyicha maʼruza matnlari toʻplamidan iborat. Unda inson organizmida yoshga bogʻliq fiziologik jarayonlarning oʻzgarishi, taʼlim jarayonida sogʻlom avlodni shakllantirish, ta’lim va tarbiya ishlarining gigienik asoslari, yoshlarning jismoniy rivojlanishi, yoshlar organizmining rivojlanish qonuniyatlari, oʻquvchilarning ovqatlanishi va ishlash gigienasi, asab tizimi, ichki sekretsiya bezlari, tayanch-harakatlanish tizimi, qon aylanishi, nafas olish, ovqat hazm qilish, moddalar va energiya almashinuvi hamda ayiruv organlari tizimi kabi mavzularga oid maʼlumotlar keltirilgan. Kitob tibbiyot yoʻnalishidagi talabalar va shu soha qiziquvchilari uchun moʻljallangan.

Asosiy mavzular

Yoshlar gigienasi, sog'lig'i va jismoniy rivojlanish ko'rsatgichlari: Ushbu mavzu yoshlar salomatligini saqlash, ularning garmonik rivojlanishi, gigienik tarbiya va tibbiy nazorat masalalarini qamrab oladi. Yosh organizmining morfologik va fiziologik xususiyatlari, tashqi muhitning ta'siri, yoshlar ish faoliyati, sog'lom va kasal organizm tushunchalari, o'sish va rivojlanishdagi geteroxronizm va garmonizm hodisalari muhokama qilinadi.
Ta'lim va tarbiya ishlarining gigienik asoslari: Bu mavzu o'quv maskanlarida gigienik talablarga, kun tartibiga, dars jadvaliga, o'quv yuklamasiga, sog'lig'i zaiflashgan o'quvchilar uchun sharoitlarga bag'ishlangan. O'quv-ishlab chiqarish ustaxonalarida gigienik talablarga ham e'tibor qaratiladi.
O'quvchilarning ovqatlanish gigienasi: Ushbu mavzu ovqatlanishning fiziologik ahamiyati, uning yoshga, sog'liqqa, jismoniy faollikka bog'liqligi haqida ma'lumot beradi. Maktab oshxonalariga qo'yiladigan talablar, oziq moddalarning sutkalik ehtiyoji, ovqatlanish rejimi va oziq-ovqatdan zaharlanishning oldini olish masalalari ko'rib chiqiladi.
Yoshlar organizmi rivojlanishining umumiy qonuniyatlari: Ushbu mavzuda organizmning o'sishi va rivojlanishiga ta'sir etuvchi omillar, akseleratsiya, odam umrining davrlarga bo'linishi, irsiyat va rivojlanish, jinsiy hujayralar va pushtning rivojlanishi kabi masalalar yoritiladi.
Nerv tizimining fiziologiyasi: Nerv tizimining ahamiyati, qo'zg'alish va qitiqlanish, bioelektrik hodisalar, markaziy va vegetativ nerv tizimlarining funksiyalari haqida ma'lumotlar berilgan.
Oliy nerv faoliyati va analizator: Oliy nerv faoliyati, aqliy va jismoniy mehnatdan charchash, analizatorlar haqida umumiy tushuncha, po'stloq, reflekslar, muskul, eshitish, retseptor, informatsiya va ularning funksiyalari haqida ma'lumotlar berilgan.
Ichki sekretsiya bezlari. Tayanch-harakatlanish tizimining fiziologiyasi: Ichki sekretsiya bezlarining ahamiyati va ta'siri, skelet tizimi va muskullar fiziologiyasi haqida ma'lumotlar berilgan.
Qon va qon aylanish tizimi: Qonning tarkibi, aylanish doiralari, yurakning fiziologik xususiyatlari, qon bosimi, yurakdagi elektr hodisalari, qon aylanishining yoshga qarab o'zgarishi kabi masalalar yoritilgan.
Nafas olish va ovqat hazm bo'lishi: Nafas olishning mexanizmlari, o'pka hajmi, gaz almashinuvi, qonning gaz tashish funktsiyasi, ovqat hazm qilish organlarining ishlashi va ularning harakat funksiyalari kabi masalalar yoritilgan.
Moddalar va energiya almashinuvi. Ayiruv organlarining fiziologiyasi: Oqsillar, yog'lar, uglevodlar, suv va mineral tuzlar almashinuvi, energiya almashinuvi, vitaminlar va ularning ahamiyati, buyrakning tuzilishi va funktsiyasi kabi masalalar yoritilgan.