Жанубий ўзбекистоннинг деграцияга учраган ерларининг қадимги ҳолатини тиклаш бўйича баъзи бир илмий тавсиялар

Ushbu maqolada Janubiy O'zbekistonning degradatsiyaga uchragan yerlarining qadimiy holatini tiklash bo'yicha ilmiy tavsiyalar berilgan. Sug'oriladigan yerlardagi ekologik-meliorativ jarayonlar, tuproq sho'rlanishi, sizot suvlari, kollektor-zovur suvlari va tuproqning ifloslanishi kabi ko'rsatkichlar tahlil qilinadi. Meliorativ tadbirlar va qishloq xo'jaligi ekinlari hosildorligiga ta'siri o'rganiladi. Qashqadaryo viloyatining quyi zonalari uchun sizot suvlarining ruxsat etilgan chuqurligi bo'yicha tavsiyalar keltirilgan. Tuproqlarning ikkilamchi sho'rlanishiga qarshi kurashish, sug'orish rejimini optimallashtirish va kollektor-zovur tizimlaridan to'g'ri foydalanish zarurligi ta'kidlangan.

Asosiy mavzular

  • Ekologik-meliorativ jarayonlar: Sug'oriladigan yerlarda vujudga keladigan jarayonlar, jumladan sizot suvlarining chuqurligi, tuproq sho'rlanishi, nam almashinuvi, kollektor-zovur suvlari va sug'oriladigan suvlarning minerallashuvi, tuproqning ifloslanishi kabi ko'rsatkichlar.
  • Sizot suvlarining sathi (SSS): Meliorativ jarayonlarni baholashda asosiy ko'rsatkichlardan biri hisoblanadi. SSS sug'orish va kollektor-zovur tizimlari orqali shakllanadi. Qashqadaryo viloyati uchun SSSning ruxsat etilgan chuqurligi tavsiya etiladi.
  • Tuproqlarning ikkilamchi sho'rlanishi: Sizot suvlari va tuproqlar o'rtasida yuqori tezlikda nam almashinuvi natijasida hosil bo'ladi. Zovur va sho'r yuvish bilan rostlash mumkin. Profilaktik sho'r yuvish va optimal sug'orish rejimi muhim.
  • Zovur-oqova suvlari: Sug'oriladigan yerlar chegarasidan tashqarida kollektor-zovur tizimlariga keladigan miqdordagi hajmi ekologik holatga ta'sir qiladi. Ulardan to'liq foydalanish va sifatini yaxshilash muammolarini yechish zarur.