Хитой тили тарихи

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan va Toshkent Davlat Sharqshunoslik institutining Uzoq Sharq va Janubiy Osiyo tillari fakulteti Xitoy filologiyasi kafedrasi uchun "Xitoy tili tarixi" fanidan ma'ruza matnlarini o'z ichiga oladi. Kitob Saodat Nosirova tomonidan tuzilgan bo'lib, unda Xitoy tilining tarixi, uning davrlarga bo'linishi, fonetikasi, leksikasi va grammatikasi kabi masalalar yoritilgan. Ushbu qo'llanma, asosan, filologiya yo'nalishi talabalari uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

Xitoy tilining tarixiy davrlarga bo'linishi: Ushbu mavzu Xitoy tilining tarixiy davrlarga bo'linish masalalarini o'rganadi. Qadimgi Xitoy tili davrlashtirilishi, Venyan tili rivoji, adabiy yodgorliklar, A.Maspero va Van Li tomonidan taklif etilgan davrlashtirish sistemalari hamda S.E. Yaxontov tasnifi ko'rib chiqiladi. Shuningdek, Venyan tilining leksik-semantik tahlili va uning ahamiyati yoritiladi.
Venyanda yozilgan qomusiy yodgorliklar: Ushbu mavzu venyanda yozilgan qomusiy yodgorliklarni, xususan, "To'rt muqaddas devon" va "Besh muqaddas to'plam"ni o'rganadi. Darslikda "Dasyue", "Chjunyun", "Lunyuy", "Meng-zi", "Shijing", "Shujing", "Shanshu" kabi asarlar haqida ma'lumot beriladi.
Qadimgi Xitoy tilining leksik tuzilishi: Bu mavzu qadimgi Xitoy tilining leksik tuzilishini, so'zlarning ma'noviy evolyutsiyasini va "Shoven tsze zi" lug'atining o'rnini o'rganadi. O'zlashma iyerogliflar (tōngjiăzì), qadimgi va zamonaviy iyerogliflar (gŭjīnzì) hamda qarindosh iyerogliflar (tóngyuánzì) kabi tushunchalar tahlil qilinadi.
Venyanda polisemiya hodisasi: Ushbu mavzu venyan tilida polisemiya hodisasini, ya'ni ko'p ma'noli so'zlarni o'rganadi. Darslikda '予', '骑', '数', '说' kabi iyerogliflarning semantikasi, grammatik vazifalari va uslubiy xususiyatlari tahlil qilinadi.
Venyanda murojaat shakllari: Mazkur mavzu venyan tilida murojaat shakllari va ularning xilma-xilligini ko'rib chiqadi. Murojaat shakllarini tanlashda inobatga olinadigan omillar, xususan, ijtimoiy kelib chiqish, yosh, o'zaro hurmat va boshqalar tahlil qilinadi.
Qadimgi Xitoy tilida mustaqil so'z turkumlari: Bu mavzu qadimgi Xitoy tilida mustaqil so'z turkumlarini o'rganadi: ot, fe'l, sifat, son va olmosh. Har bir so'z turkumining grammatik xususiyatlari, gapdagi vazifalari misollar bilan yoritiladi.
Xitoy tilida ko'p talaffuzli iyerogliflar: Bu mavzu Xitoy tilida ko'p talaffuzli iyerogliflarni (duōyīnzì) o'rganadi. Ularning kelib chiqishi, talaffuzdagi farqlar va ma'noviy xususiyatlari misollar bilan tushuntiriladi.