Ахлоқшунослиқ

Ushbu kitob axloqshunoslik fanining mohiyati, rivojlanish tarixi, asosiy tushunchalari va tamoyillarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Shuningdek, unda O‘rta Osiyo mutafakkirlarining axloqiy ta’limotlari va axloqiy tarbiya masalalari ham yoritilgan.

Asosiy mavzular

• Axloqshunoslik fanining tadqiqot doirasi, maqsad va vazifalari: Ushbu mavzu axloqshunoslik fanining predmeti, vazifalari, boshqa ijtimoiy fanlar bilan aloqasi, ahamiyati va metodologik asoslarini o‘rganadi.
• Qadimgi dunyo axloqshunosligi: Ushbu mavzu Qadimgi Sharq va G‘arbda axloqiy ta’limotlarning shakllanishi va rivojlanish bosqichlarini, shuningdek, antik davr faylasuflarining axloqiy qarashlarini o‘rganadi.
• O‘rta asrlar musulmon Sharqi mutafakkirlarining axloqiy ta’limotlari: Ushbu mavzu Forobiy, Ibn Sino, G‘azzoliy va boshqa musulmon mutafakkirlarining axloqiy ta’limotlari, adolat, insonparvarlik, ma’naviy kamolot va axloqiy tarbiya masalalariga bag‘ishlangan qarashlarini o‘rganadi.
• Yangi davr axloqshunosligidagi asosiy ta’limotlar va yo‘nalishlar: Ushbu mavzu Uyg‘onish davri, Ma’rifatparvarlik davri va keyingi davrlarda shakllangan axloqiy ta’limotlar va yo‘nalishlarni (kantchilik, hegellik, markschilik, ekzistensializm va boshqalar) o‘rganadi.
• Turkiston ma’rifatchi-jadidlarining axloqiy qarashlari: Ushbu mavzu Turkiston jadidlarining (Ahmad Donish, Furqat, Avloniy, Fitrat va boshqalar) axloqiy qarashlari, ma’rifat, adolat, milliy ozodlik va tarbiya masalalariga bag‘ishlangan faoliyatini yoritadi.
• Axloqning kelib chiqishi, unda ixtiyor erkinligining ahamiyati va axloq tuzilmasi: Ushbu mavzu axloqning paydo bo‘lishi, ixtiyor erkinligining roli, axloqiy ong, hissiyot va xatti-harakatlarning o‘zaro bog‘liqligi kabi masalalarni o‘rganadi.
• Axloqning ma’naviyat tizimidagi o‘rni: Ushbu mavzu axloqning ma’naviyat tizimidagi o‘rni, axloq va din, huquq, siyosat, san’at, fan va mafkura o‘rtasidagi aloqalarni tahlil qiladi.
• Axloqshunoslikning asosiy mezoniy tushunchalari, axloqiy tamoyillar va me’yorlar: Ushbu mavzu axloqiy kategoriyalar (ezgulik, yovuzlik, adolat, burch va boshqalar), axloqiy tamoyillar (insonparvarlik, vatanparvarlik va boshqalar) va me’yorlarning mohiyati va ahamiyatini o‘rganadi.
• Oila, fuqarolik jamiyati va davlatning axloqiy asoslari hamda shaxs axloqiy tarbiyasi: Ushbu mavzu oilaning axloqiy roli, fuqarolik jamiyati va davlatning axloqiy asoslari, shaxs axloqiy tarbiyasining yo‘llari va vositalarini tahlil qiladi.