XVI-XVII асрлардаги сиёсий ҳаёт ва тариқат шайхлари
Ushbu maqola XVI-XVII asrlarda Movarounnahrda kechgan siyosiy voqealarni, xususan, Shayboniylar sulolasining so'nggi va Ashtarixoniylar sulolasining boshlanishi davridagi siyosiy hayotni o'rganadi. Unda Naqshbandiya tariqatining o'rni, Shayxlarning siyosiy jarayonlarga ta'siri, shuningdek, Jo'ybor xojalarining nufuzi va faoliyati tahlil qilinadi. Maqolada muhim tarixiy shaxslar, jumladan Xo'ja Imganakiy, Boqimuhammadxon, Imomqulixon va Xo'ja Tojiddinning siyosiy rolini ochib beradi.
Asosiy mavzular
- Naqshbandiya Tariqatining Siyosiy O'rni: Naqshbandiya tariqati shayxlari XVI-XVII asrlarda Movarounnahr siyosiy hayotida muhim rol o'ynagan. Ular hukmdorlar bilan yaqin aloqada bo'lib, siyosiy barqarorlikni ta'minlashda, turli masalalarni hal qilishda va hatto harbiy yurishlarda ham maslahatchi sifatida ishtirok etgan. Xo'ja Imganakiy va Xo'ja Tojiddinning faoliyati bunga yaqqol misol bo'la oladi.
- Ashtarixoniylar Sulolasining Boshlanishi: XVI asr oxiri va XVII asr boshlarida Ashtarixoniylar sulolasi hokimiyatga kelishi Movarounnahrda yangi davr boshlanishini anglatadi. Bu davrda Shayboniylar sulolasi bilan bo'lgan siyosiy kurashlar, hokimiyat uchun intilishlar va turli guruhlar o'rtasidagi ziddiyatlar muhim ahamiyatga ega bo'lgan. Boqimuhammadxonning hokimiyatga kelishi va uning Xo'ja Imganakiy bilan aloqalari shu davrning xarakterli xususiyatlaridan biridir.
- Jo'ybor Xo'jalarining Nufuzi: Jo'ybor xo'jalari, xususan Xo'ja Tojiddin, Movarounnahrning ijtimoiy-siyosiy hayotida katta nufuzga ega bo'lgan. Ular aholi o'rtasida hurmatga sazovor bo'lib, hukmdorlar va amaldorlar bilan aloqalarni o'rnatgan. Xo'ja Tojiddinning adolatli hukmlari, odamlarni himoya qilishi va turli masalalarni hal etishdagi ishtiroki uning nufuzini yanada oshirgan.