O’zbek adabiyoti tarixi

Ushbu kitob o'zbek adabiyoti tarixini o'rganish bo'yicha uslubiy qo'llanma bo'lib, unda Alisher Navoiy va Bobur kabi mumtoz adabiyot namoyandalari hamda XIX-XX asr boshlaridagi adabiy jarayonlar, ma'rifatparvar shoirlar ijodi, sayohatnomalar, hajviyot, Uvaysiy, Ogahiy, Mashrab va boshqa adiblar asarlari tahlil qilingan. Qo'llanma talabalar uchun mustaqil ishlashga mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

  • Navoiy hayoti va ijodi: Navoiyning hayoti, shaxsiyati, ijodi, asarlari, zamondoshlari bilan munosabatlari, madaniyat sohasidagi faoliyati o'rganiladi.
  • Navoiy she'riyati: Shoirning lirik merosi, janrlari, mavzulari, g'azal, ruboiy, qit'a kabi janrlarning o'ziga xosligi tahlil qilinadi.
  • Navoiyning badiiy mahorati: Shoirning shoirlik iqtidori, she'riyatidagi o'ziga xoslik, mavzu tanlash, obrazlar tasviri, so'z ishlatish mahorati, badiiy vositalar va san'atlar tahlil etiladi.
  • Navoiy "Xamsa"si: Dostonlardagi masalalar, obrazlar, shoir mahorati, har bir dostonning o'ziga xosligi, dunyoviy va tasavvufiy g'oyalar tahlil qilinadi.
  • Navoiy-adabiyotshunos: Navoiyning so'z, mazmun, shakl, nazm va nasrga doir qarashlari, "Majolisun-nafois" taskirasi, "Mezon ul-avzon" asarlaridagi ma'lumotlar o'rganiladi.
  • Navoiyning nasriy asarlari: "Holoti Pahlavon Muhammad", "Holoti Sayyid Hasan Ardasher", "Xamsat ul-mutahayyirin", "Tarixi anbiyo va hukamo", "Tarixi muluki Ajam" asarlari tahlil qilinadi.
  • Mumtoz adabiyotda she'riy san'atlar: She'riy san'atlar, ma'naviy va lafziy san'atlar haqida ma'lumotlar beriladi. Talmeh, iyhom, tajohilu orif, irsoli masal, tashbeh, tajnis kabi san'atlar o'rganiladi.
  • Bobur she'riyati va "Boburnoma" asari: Bobur devoni, she'riyatining janrlari, mavzulari, "Boburnoma" asaridagi joy, shaxslar tasviri, badiiy xususiyatlar tahlil qilinadi.
  • XVII-XIX asrlar I yarmida adabiy aloqalar: Bu davrdagi adabiy aloqalar, Fuzuliy, Andalib, Bedil, Maxtumquli kabi shoirlar asarlarining o`zbek kitobxonlari orasiga tarqalishi o'rganiladi.
  • Mashrab she'riyati va “Shoh Mashrab” qissasi: Mashrab hayoti va ijodi, adabiy merosi, “Shoh Mashrab” qissasining o`rni, faoliyatining tasavvuf bilan bog`liqligi, qissadagi she'rlar tahlil qilinadi.
  • Shermuhammad Munis -murabbiy va tarixchi: Shermuhammad Munis yashagan tarixiy sharoit va adabiy muhit. Shoir merosining o`rganilishi. Munisning axloqiy-ta`limiy qarashlari “Savodi ta`lim" asari haqida ma'lumotlar beriladi.
  • Nodira g`azaliyoti: Mohlaroyim Nodiraning ijodkor va davlat arbobi sifatidagi faoliyati. O`ziga zamondosh shoirlar rahnamosi sifatida. Shoiraning adabiy merosi ko`lami o`rganiladi.
  • Uvaysiy: Jahon Otin Uvaysiy XIX asrning birinchi yarmida etishgan atoqli shoira. Shoira hayoti va ijodining o`rganilishi. Uvaysiy devoni o`rganiladi.
  • Ogahiy she'riyati: Ogahiy devoni o'qiladi. She'riyatining janr va mavzulari aniqlanadi. Ogahiyning badiiy mahoratiga e'tibor qaratiladi. Turli janrdagi she'rlari tahlil qilinadi.
  • Ogahiy tarixchi va tarjimon: Muhammad Rizo Ogahiy XIX asr Xorazm adabiy muhitining eng yirik vakili sifatida. Ogahiy-tarixchi va tarjimon, davlat arbobi haqida ma'lumot beriladi.
  • XIX asr II yarmi va XX asr boshlari adabiyoti: Bu davrning tarixiy sharoiti va madaniy hayoti. Ma`rifatparvarlik jarayonining milliy taraqqiyot, ozodlik va mustaqillik g`oyalari bilan bog`lanishi haqida ma'lumot beriladi.
  • Muqimiy sayohatnomalari va hajviyoti: Muqimiy ma`rifatparvarlik davri adabiyotining yirik vakili. Muqimiy ijodining muhim qismini hajviy asarlari tashkil etishi haqida ma'lumot beriladi.
  • Furqat - ma`rifatparvar: Zokirjon Furqat hayoti va ijodi. Furqat-ma`rifat va madaniyat jarchisi. Shoir ijodida ma`rifatparvarlikning yangi bosqichga ko`tarilishi o`rganiladi.