Геодезия

Ushbu kitob Geodeziya fanining elektron o'quv-uslubiy majmuasi bo'lib, unda geodeziya fanining vazifalari, yo'nalishlari, uslubiy ko'rsatmalari va nazariy ma'lumotlari keltirilgan. Kitobda geodezik o'lchashlar, haritalar tuzish, yer yuzini modellashtirish va koordinatalar sistemasi haqida ma'lumotlar berilgan. Shuningdek, kitobga testlar, nazorat savollari va foydali maslahatlar kiritilgan.

Asosiy mavzular

• Geodeziya fanining vazifalari: Geodeziya fanining asosiy vazifalari, yo'nalishlari va ahamiyati, Yer yuzini o'lchash va haritalar tuzishda qo'llaniladigan usullari, ta'lim jarayonida zamonaviy axborot texnologiyalaridan foydalanish.
• Yerning shakli va o'lchamlari: Yerning shakli, o'lchamlari, koordinatalar sistemasi, Yer yuzasini tekislik va sharda tasvirlash, geodeziyadagi proyektsiyalash uslublari.
• Geodezik tarmoqlar: Davlat geodezik tarmoqlari, planli va balandlik tarmoqlari, tarmoqlarni o'rnatish usullari, triangulyatsiya, trilateratsiya va poligonometriya, ularning klasslari.
• Geodezik asos yaratish usullari: Poligonometriya, poligonometriya yo'llari va to'rlari, теодолитларни текшириш, бурчак улчаш усуллари.
• Topografik harita va planlar: Mashtablar, sonli mashtab va natural mashtab, mashtab aniqligi, chiziqli mashtab, harita va plan tushunchasi, haritalar klassifikasi.
• Oriyentirlash: Geodezik oriyentirlash tushunchasi, joyda chiziqlar yo'nalishini aniqlash, хақиқий азимут ва румблар.
• O'lchash хатолари назарияси: O'lchash хатолари назариясининг вазифалари, ўлчашлар ва уларнинг турлари, системетик, тасодифий қўпол хатолар.
• Yuza o'lchash: Joydagi hudud yuzasini aniqlash, kartadagi ulchash natijalari asosida va joydagi o'lchash natijalari asosida, geometrik analitik, grafik va mexanik usullar.
• Gorizontal va vertikal burchak ulchash: Gorizontal burchak ulchash mohiyati, theodolitlar ва уларнинг асосий qismlari, vertikal doira nazariyasi va uning tuzilishi.
• Joyda masofa ulchash: Joyda masofa ulchashning maqsadi va mohiyati, масофа ўлчашда qo'llanadigan asbob turlari, ulchash natijalariga tuzatma kiritish.
• Nivelirlash: Nivelirlash mohiyati ва усуллари: geometrik, trigonometrik, barometrik, gidrostatik va avtomatik nivelirlashlar.
• Geometrik nivelirlash: Geometrik nivelirlashning mohiyati ва услублари, nivelirlash natijalariga er egrikligi va refraksiyaning ta'siri.
• Trigonometrik nivelirlash: Trigonometrik nivelirlashning mohiyati ва унда qo'llanadigan asboblar. Trigonometrik nivelirlashning uslublari.
• Texnikaviy nivelirlash: Buylama texnikaviy nivelirlashda ish tartibi. Trassa piketlari buyicha geometrik nivelirlash.
• Iirik mashtabda plan olish usullari: Topografik plan olish usullari, joy konturi ва predmetlarini planга олиш. Tafsilot ва relyefni plangа олиш.
• Amaliy mashgulotlarni tashkil etish buyicha korsatmalar: Amaliy mashgulotlarda talabalar geodezik asboblar bilan tanishib ularni tuzilishini urganadilar, asboblar bilan ulchov ishlarini bajarib natijalarni matematik ishlovini bajaradilar.