Фольклор ва этнография

Ushbu kitob o'zbek folklori va etnografiyasining asosiy jihatlarini, tarixini, janrlarini va ularning o'ziga xos xususiyatlarini o'rganishga bag'ishlangan. Kitobda folklorning og'zaki ijod namunasi sifatidagi ahamiyati, uning turli shakllari va ularning jamiyatdagi o'rni keng yoritilgan. Shuningdek, kitobda etnografiya fanining folklor bilan o'zaro aloqadorligi, xalqning urf-odatlari, marosimlari va turmush tarzi bilan bog'liq materiallar ham o'rin olgan.

Asosiy mavzular

Folklor va etnografiyaning fan sifatida shakllanish tarixi: Ushbu mavzuda folklor va etnografiya fanlarining shakllanish bosqichlari, rivojlanish omillari va o'zbek folkloriga oid ilk tadqiqotlar haqida ma'lumot beriladi.
Folklor - jamoaviy ijod: Xalq og'zaki ijodining jamoaviyligi, asarlarning yaratilishi va tarqalishida xalqning roli, ijodkor va ijrochi o'rtasidagi munosabatlar tahlil qilinadi.
Folklor - og'zaki ijod: Og'zaki ijodning xususiyatlari, asarlarning yozma shaklga o'tishi, og'zaki nutqning folklorga ta'siri, asarlarning variantliligi masalalari ko'rib chiqiladi.
O'zbek xalq og'zaki ijodining tarixiy taraqqiyot bosqichlari: O'zbek folklorining qadimgi davri, miflar, afsonalar, qahramonlik eposlari, marosim qo'shiqlari va ularning o'ziga xosliklari yoritiladi.
Animizm va totemizm: Turkiy xalqlar folklorida animizm va totemizmning o'rni, ularning qadimgi tasavvurlar tizimidagi ahamiyati, o'zbek folkloridagi animistik va totemistik e'tiqodlar misollar bilan tahlil qilinadi.
Qadimgi miflar: Olamning yaratilishi, tabiat hodisalari, xudolar va qahramonlar haqidagi miflar, ularning o'zbek folkloridagi talqini, mifologik obrazlar va timsollar tahlil etiladi.
Qadimgi qahramonlik eposi: Qahramonlik eposlarining xususiyatlari, ularda milliy qahramonlarning obrazi, vatanparvarlik va qahramonlik g'oyalari, eposlarning tarixiy asoslari ko'rib chiqiladi.
Mahmud Qoshg'ariy - folklorshunos va etnograf sifatida: Mahmud Qoshg'ariyning hayoti va ilmiy faoliyati, uning "Devonu lug'otit turk" asarining folklor va etnografiya nuqtai nazaridan ahamiyati, asarda turkiy xalqlar og'zaki ijodi va urf-odatlari haqidagi ma'lumotlar tahlil qilinadi.
Alisher Navoiy ijodida xalq og'zaki ijodi: Alisher Navoiyning folklorga munosabati, uning asarlarida xalq og'zaki ijodining aks etishi, Navoiyning folklor motivlari va obrazlaridan foydalanish mahorati yoritiladi.
Marosim folklori: O'zbek xalqining marosim folklori, uning janrlari (alla, ramazon qo'shiqlari, to'y qo'shiqlari, lapar, yig'i-yo'qlovlar), marosimlarning o'ziga xosliklari va ularning jamiyatdagi o'rni ko'rib chiqiladi.
Mehnat, marosim va xalq qo'shiqlari: Mehnat qo'shiqlari, ularning turlari (qo'shchi qo'shig'i, o'rim qo'shig'i, xirmon qo'shig'i, yorg'ichoq qo'shiqlari), chorvachilik bilan bog'liq qo'shiqlar, hunarmandchilik qo'shiqlari va ularning o'ziga xosliklari tahlil etiladi.
Lirik qo'shiqlar: Lirik qo'shiqlarning mavzulari, ularda insoniy tuyg'ularning ifodasi, qo'shiqlarning shakliy va mazmuniy xususiyatlari yoritiladi.
Xalq termalari va ularning o'ziga xos xususiyatlari: Xalq termalarining janri, ularning tuzilishi, mavzulari, ijro uslublari va o'ziga xos xususiyatlari tahlil etiladi.
O'zbek xalq maqollari: Maqollarning ta'rifi, xususiyatlari, turlari, tuzilishi, ma'nolari, o'zbek maqollaridagi hikmat va donishmandlik ifodasi ko'rib chiqiladi.
Afsona va rivoyatlar: Afsonalar va rivoyatlarning ta'rifi, turlari, mavzulari, ularda tarixiy voqealarning aks etishi, afsonalar va rivoyatlarning folklor va adabiyotdagi o'rni yoritiladi.
O'zbek xalq latifalari va loflari: Latifalarning ta'rifi, xususiyatlari, mavzulari, ularda xalqning hayoti, turmushi va dunyoqarashi aks etishi, latifalardagi hazil-mutoyiba va satira tahlil qilinadi.
O'zbek xalq ertaklari: Ertaklarning ta'rifi, turlari, tuzilishi, mavzulari, ularda yaxshilik va yomonlik kurashi, ertaklardagi sehr va fantastika tahlil etiladi.
O'zbek xalq og'zaki dramasi: O'zbek xalq og'zaki dramasining janrlari (masxaraboz, qiziqchi, qo'g'irchoq teatri), ularning xususiyatlari, repertuari, ijro uslublari ko'rib chiqiladi.
Bolalar folklori: Bolalar folklorining janrlari (alla, aytim, o'yin, qo'shiq, tez aytish, topishmoq), ularning xususiyatlari, tarbiyaviy ahamiyati, bolalar ijodiyoti bilan aloqasi tahlil etiladi.