Milliy iqtisodiyot
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasining milliy iqtisodiyotini shakllantirish, rivojlantirish masalalariga bag'ishlangan bo'lib, bozor munosabatlariga o'tish davrida iqtisodiy islohotlarning mohiyatini tushuntiradi. Kitobda strategik rejalashtirish, tarmoqlarning o'zaro bog'liqligi, davlatning tartibga solish roli va tashqi iqtisodiy faoliyat kabi masalalar keng yoritilgan. Milliy iqtisodiyotning turli aspektlari, jumladan, resurslar, ishlab chiqarish, iste'mol va boshqaruv tizimlari batafsil ko'rib chiqiladi. Kitob talabalar, o'qituvchilar va iqtisodiyotga qiziquvchi barcha kitobxonlar uchun mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Milliy iqtisodiyot tushunchasi: Milliy iqtisodiyot deganda muayyan davlat hududida tarixan shakllangan, maqsadlari va mehnat taqsimoti bilan bog'langan tarmoqlar majmui tushuniladi. Unga o'tishning o'ziga xos modellari va tamoyillari ko'rib chiqiladi. O'zbekiston misolida milliy iqtisodiyotning shakllanishi va rivojlanish xususiyatlari, shuningdek, uning tarkibiy qismlari tahlil etiladi.
- Bozor iqtisodiyotiga o'tish: O'zbekistonning bozor iqtisodiyotiga o'tish jarayoni, uning asosiy tamoyillari va bosqichlari. O'tish davrida yuzaga keladigan muammolar va ularni hal etish yo'llari, shuningdek, davlatning islohotlardagi roli muhokama qilinadi. O'zbek modelining mohiyati, afzalliklari va xususiyatlari keltirilgan.
- Milliy iqtisodiyotni boshqarish: Milliy iqtisodiyotni boshqarish tizimi, uning organlari va vazifalari. Davlatning iqtisodiy siyosati, uni amalga oshirish mexanizmlari. Iqtisodiyotni tartibga solish usullari, jumladan, soliq-byudjet siyosati, pul-kredit siyosati va investitsiya siyosati tahlil qilinadi. Iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishni rejalashtirishning ahamiyati ko'rsatilgan.
- Milliy boylik va fan-texnika taraqqiyoti: Milliy boylik tushunchasi, uning tarkibi va ahamiyati. Ishlab chiqarish resurslari, tabiiy resurslar va inson kapitali milliy boylikning asosiy elementlari sifatida. Fan-texnika taraqqiyotining iqtisodiy mohiyati va uning milliy iqtisodiyotga ta'siri, innovatsion faoliyatni rag'batlantirish masalalari yoritilgan.
- Milliy iqtisodiyot tarkibi: Iqtisodiyot tarmoqlari, ularning o'zaro bog'liqligi va rivojlanish tendensiyalari. Ishlab chiqarish va noishlab chiqarish sohalari, ularning tarkibiy tuzilmasi. Iqtisodiyotni sektorlarga bo'lish, ya'ni davlat sektori, nodavlat sektori va xususiy sektorlarning roli. Milliy iqtisodiyotni takomillashtirish yo'nalishlari.
- Iqtisodiy faoliyatni tahlil qilish: Iqtisodiy faoliyatni tahlil qilish usullari, makroiqtisodiy ko'rsatkichlar tizimi (YaIM, YaMM, inflatsiya darajasi, ishsizlik). Iqtisodiy o'sish sur'atlarini baholash, iqtisodiy barqarorlikni ta'minlash va raqobatbardoshlikni oshirish masalalari ko'rib chiqiladi.
- Agrosanoat majmui: Agrosanoat majmuining mohiyati, tarkibi va roli. Qishloq xo'jaligining agrosanoat majmuidagi o'rni. Qishloqda iqtisodiy islohotlar o'tkazish, mulkchilik shakllarini diversifikatsiya qilish va fermer xo'jaliklarini rivojlantirish. Agrosanoat majmuini rivojlantirishning asosiy yo'nalishlari.
- Kapital qurilish majmui: Qurilish kompleksi, uning tarkibi va ahamiyati. Kapital qo'yilmalar, ularning tarkibi, manbalari va samaradorligini oshirish yo'llari. Qurilish sohasida iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish, investitsiya siyosatini takomillashtirish.
- Ijtimoiy tarmoqlar majmui: Ijtimoiy tarmoqlar majmui (ta'lim, sog'liqni saqlash, madaniyat, ijtimoiy ta'minot), ularning rivojlanish tendensiyalari va islohotlar. Aholining turmush darajasini oshirish, ijtimoiy adolatni ta'minlash va inson kapitalini rivojlantirish masalalari yoritilgan.
- Tadbirkorlik va xususiylashtirish: Tadbirkorlik, uning mohiyati, shakllari va ahamiyati. Xususiylashtirish jarayoni, uning usullari va bosqichlari. Aktsiyalashtirish, qimmatli qog'ozlar bozori va investitsiyalar. Tadbirkorlik faoliyatini qo'llab-quvvatlash va rag'batlantirish yo'llari.
- Tashqi iqtisodiy faoliyat: O'zbekistonning tashqi iqtisodiy siyosati, uning tamoyillari va yo'nalishlari. Tashqi savdo, qo'shma korxonalar, erkin iqtisodiy zonalar va xalqaro turizm. Tashqi iqtisodiy faoliyatni boshqarish tizimi, xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlik.
- Strategik rejalashtirish: Strategik rejalashtirishning nazariy asoslari, mohiyati va vazifalari. Davlatning iqtisodiyotni muvofiqlashtirishdagi roli. Strategik rejalashtirish metodologiyasi, tizimlari va prinsiplari.