O’zbek tilida kishilik olmoshlari

Ushbu kitob o'zbek tilshunosligida olmoshlarning o'rganilish tarixi, ularning leksik-grammatik xususiyatlari, turlari va nutqda qo'llanilishi kabi masalalarni yoritadi. Kishilik olmoshlariga alohida e'tibor qaratilib, ularning stilistik imkoniyatlari, variantlari va nutqiy vaziyatlardagi qo'llanilishi misollar bilan tahlil qilingan. Shuningdek, kitobda olmoshlarning grammatik kategoriyalari, kelishiklar bilan turlanishi va boshqa so'z turkumlari bilan munosabatlari ham ko'rib chiqilgan. Kitob o'zbek tili grammatikasini chuqur o'rganishga qiziquvchi talabalar, o'qituvchilar va tilshunoslar uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

Olmoshlarning o'rganilish tarixi: O'zbek tilshunosligida olmoshlarning o'rganilishi tarixi S.Ashirboyev, B.Yusupov kabi olimlarning ishlari orqali yoritiladi. XIX asr rus turkologlarining asarlari va o'zbek olimlarining grammatikaga oid qo'llanmalari tahlil qilinadi.
Olmoshlarning leksik-grammatik xususiyatlari: Olmoshlarning umumiy tavsifi, ularning predmet, belgi va miqdorni ifodalashdagi o'ziga xosligi, abstrakt va umumiy ma'nolarni ifodalashi ko'rsatiladi. Olmoshlarning otlar, sifatlar va ravishlar bilan munosabatlari aniqlanadi.
Olmoshlarning turlari: Olmoshlar kishilik, ko'rsatish, so'roq, o'zlik, belgilash, bo'lishsizlik va gumon olmoshlariga bo'linadi. Har bir tur alohida xususiyatlari bilan tavsiflanadi.
Kishilik olmoshlari: Kishilik olmoshlarining shaxslarga nisbatan ishlatilishi, shaxsni ifodalashi bilan birga ko'rsatish ma'nosini bildirish xususiyati tahlil qilinadi. Kishilik olmoshlarining sof kishilik va kishilik-ko'rsatish turlari ajratiladi. Men, sen, biz, siz, u, ular olmoshlarining nutqdagi stilistik imkoniyatlari misollar bilan ko'rsatiladi.
Olmoshlarning o'zgarishi: Kishilik olmoshlarining kelishiklar bilan turlanishi, shaxs va son ma'nolarining ifodalanishi, egalik qo'shimchalarini qabul qilmasligi kabi xususiyatlari ko'rib chiqiladi. U, sen, biz olmoshlarining kelishik shakllari, uchinchi shaxs olmoshlariga affikslar qanday qo'shilishi ko'rsatilgan.
Olmoshlarning funksional-uslubiy xususiyatlari: Olmoshlarning badiiy nutqda, so'zlashuv nutqida va ilmiy nutqda qo'llanilishi tahlil qilinadi. Ular nutqni ixchamlashtirish, emotsionallikni ifodalash va stilistik bo'yoq berish kabi vazifalarni bajaradi.