“Tundaliklar” asarida ijtimoiy-falsafiy muammolar talqini
Asqad Muxtorning "Tundaliklar" asari adibning umr, insof, diyonat, yaxshilik, yomonlik, ezgulik haqidagi falsafiy o'y-fikrlarini jamlagan. Asarda o'zbek xalqi tarixi, ma'naviyati, madaniyati, kelib chiqishi haqida fikrlar bildirilgan. "Tundaliklar"da inson erkinligi, jamiyat va shaxsning o'zaro munosabatlari, adolat, ma'naviy kamolot kabi masalalar ko'tariladi.
Asosiy mavzular
- Inson erkinligi: Asarda erkinlik insonning ichki ijodiy kuchi, o'z shaxsini kamolga yetkazish vositasi sifatida talqin etiladi. Erkinlik ijtimoiy adolatning ko'rinishi, ko'ngil hurriyatining ifodasi ekani ta'kidlanadi. Inson o'z hayoti davomida erkin sinovlardan o'tib, haqiqatni topadi.
- Jamiyat va shaxs: Jamiyatdagi ijtimoiy tuzumlar, turmush tarzlari insonning ma'naviy kamolotiga bog'liq. Asarda jamiyatni go'zal va adolatli qilish uchun shaxsning ma'nan erkin bo'lishi, ezgulikka intilishi muhimligi aytiladi. Shaxs jamiyatdagi muammolarni hal qilishda faol ishtirok etishi zarur.
- Ma'naviy kamolot: Ma'naviy kamolot axloqiy go'zallikni yuzaga chiqaruvchi omil sifatida ko'riladi. Yaxshilik qilish, mehr-oqibat, sadoqat insonni komillikka eltadi. Inson ma'nan erkin bo'lsa, u o'z hayotini go'zal qiladi.
- Baxt: Baxt insonning ma'naviy va aqlan erkinligi bilan bog'liq. Aqlan muttasil takomilga ega bo'lgan fikrlash tarzini yaratmay turib, baxtga erishib bo'lmaydi. Baxt uchun kurash insondagi insoniylik xususiyatlarini namoyon etish uchun qilinadigan faoliyatdir.