Замонавий ва истиқболли автотранспорт воситаларининг конструкцияси ва ҳисоби
Ushbu kitob "Zamonaviy va istiqbolli avtotransport vositalarining konstruksiyasi va hisobi" fanidan laboratoriya mashg'ulotlari uchun mo'ljallangan uslubiy ko'rsatmadir. Unda avtomobil tuzilishining asosiy qismlari, jumladan, transmissiya agregatlari, yurish qismi, boshqaruv tizimlari va ularning konstruksiyalari batafsil yoritilgan. Shuningdek, ilashish muftasi, uzatmalar qutisi, kardnali uzatma, asosiy uzatma, differensial va osma kabi avtomobil qismlarining vazifalari va tuzilish prinsiplari tushuntirilgan. Laboratoriya mashg'ulotlari talabalarga nazariy bilimlarni amaliyotda qo'llash, agregat va mexanizmlarning detallarini mustahkamligini hisoblash ko'nikmalarini shakllantirishga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Ilashish muftasi: Ilashish muftasining vazifasi, turlari (friktsion diskli, gidravlik, elektromagnitli), konstruksiyasi, talablar, ishqalanish momentini hisoblash, yuritmaning uzatish sonini aniqlash va ishqalanish koeffitsientini aniqlash usullari bayon etilgan.
- Uzatma qutisi va taqsimlash qutisi: Uzatma qutisi va taqsimlash qutisining vazifasi, turlari (pog'onali, pog'onasiz, kombinatsiyalashgan), konstruksiyasi, uzatish sonlarini o'zgartirish usullari, shesternyalarning turlari va boshqarish usullari ko'rsatilgan.
- Kardanli uzatma: Kardanli uzatmaning vazifasi, turlari (ochiq, yopiq), konstruksiyasi, kardanni vallining kritik aylanishlar sonini aniqlash, o'q bo'ylab yo'nalgan kuchlarni hisoblash usullari keltirilgan.
- Asosiy uzatma: Asosiy uzatmaning vazifasi, turlari, kompovkalash, tishli juftliklar soni, konstruksiyasi va talablari keltirilgan.
- Differensial va yarim o'qlar: Differensial va yarim o'qlarning vazifasi, turlari (o'qlararo, simmetrik, nosimmetrik), konstruksiyasi, yukszlantirilishi va talablari bayon etilgan.
- Avtomobil osmasi: Osmaning vazifasi, turlari (bog'langan, mustaqil, ressorali, shtangali, richagli), elastik qismlari (metall, metall bo'lmagan), so'ndiruvchi qismlari va ularga qo'yiladigan talablar keltirilgan.
- Rul boshqarmasi: Rul boshqarmasining vazifasi, turlari (chervyak-rolikli, chervyak-sektorli, vint-reykali), konstruksiyasi, rul trapesiyasi, rul kuchaytirgichlari, va ish jarayonining ko'rsatkichlarini aniqlash usullari keltirilgan.
- Tormoz boshqarmasi: Tormoz mexanizmlari, tormoz yuritmalari, tormozlash usullari (mexanik, gidravlik, elektrik), ishqalanish yuzalarining shakli, tormoz yuritmalari va ularga qo'yiladigan talablar keltirilgan.