Ўхшатиш асосидаги шеърий санъатлар
Ushbu maqola mumtoz adabiyotshunoslikda she'riy san'atlarning ahamiyatini, xususan o'xshatish asosidagi san'atlarning o'rnini o'rganadi. Maqolada she'riy san'atlarni tasniflash masalalari, fors va arab adabiyotshunosligida shakllangan an'analar hamda o'zbek adabiyotshunosligidagi yondashuvlar tahlil qilinadi. Shuningdek, unda she'riy san'atlarning lafziy va ma'naviy turlari hamda ularning o'zaro munosabati ko'rib chiqiladi.
Asosiy mavzular
- She'riy san'atlar tasnifi: Maqolada she'riy san'atlarni lafziy, ma'naviy va lafziy-ma'naviy turlarga ajratish an'anasi tanqid qilinadi va san'atlarni tasniflashda san'at hodisasini yuzaga keltirayotgan omilga e'tibor qaratish zarurligi ta'kidlanadi. Shuningdek, turli adabiyotshunoslarning qarashlari bilan solishtirilib, bu tasniflash usulining kamchiliklari ochib beriladi.
- O'xshatish asosidagi san'atlar: Maqolada tashbeh, tamcil, husni ta'lil, tajohuli orif, talmeh, laff va nashr, istiora, kitobat kabi san'atlarning o'xshatish asosida yuzaga kelishi tahlil qilinadi va ularni "O'xshatish asosidagi san'atlar" sifatida alohida guruhga ajratish taklif etiladi. Aristotelning "Poeziya o'xshatish san'ati" degan fikri ham qo'llab-quvvatlanadi.
- Istiora va tajohuli orif: Maqolada istiora va tajohuli orif san'atlari batafsil ko'rib chiqiladi. Istioraning tashbeh bilan bog'liqligi, tajohuli orifning mohiyati va uning yuzaga kelishidagi o'xshatishning roli tahlil etiladi. Misollar orqali ushbu san'atlarning o'ziga xos xususiyatlari ochib beriladi.