Экология ва табиатдан фойдаланиш
Kitob "Ekologiya va tabiatdan foydalanish" ta'lim yo'nalishi talabalari uchun mo'ljallangan "Hayvonlar ekologiyasi" fanining o'quv dasturini o'z ichiga oladi. Unda fanining maqsad va vazifalari, hayvonlarning ekologik omillarga moslashuvi, sistematikasi, tarqalishi, muhofaza qilish masalalari, shuningdek, O'zbekistonning noyob hayvonlari haqida ma'lumot berilgan.
Asosiy mavzular
- Hayvonlar ekologiyasining predmeti va vazifalari: Fanning asosiy tushunchalari, vazifalari, boshqa fanlar bilan aloqasi, rivojlanish tarixi va tadqiqot usullari.
- Organizm va muhit o'rtasidagi munosabatlar: Ekologik omillar, ularning turlari, organizmlarning muhitga moslashuvi, hayotiy shakllari, kurash turlari.
- Ekologik omillarning hayvonlar hayotidagi ahamiyati: Iqlimiy omillar (yorug'lik, harorat, suv)ning hayvonlar tarqalishi, joylashuvi, fiziologiyasi va xulq-atvoriga ta'siri.
- Hayvonlarda biologik moslanishlar va sikllilik: Hayvonlarning ekologik omillarga moslashuvi, mavsumiy va kunlik faollik xususiyatlari.
- Tur ekologik sistema sifatida va populyatsiyalar tarkibi: Tur tushunchasi, populyatsiya, uning tarkibi va dinamikasi.
- Biotsenozlar va ularning o'zaro munosabatlari: Biotsenoz tushunchasi, ekosistemalar, hayvonlarning oziq zanjiridagi o'rni, Markaziy Osiyo biotsenozlari.
- Yirtqichlik, o'lja va ular o'rtasidagi munosabatlar: Yirtqichlik va o'lja tushunchalari, simbioz shakllari, o'zaro munosabatlarni tartibga solish mexanizmlari.
- Parazit va xo'jayin o'rtasidagi munosabatlar: Parazitizm tushunchasi, parazitlarning ekologik guruhlari, o'zaro munosabatlar.
- Inson faoliyatining hayvonot dunyosiga ta'siri: Insonning tabiatga ta'siri, resurslardan foydalanish, dehqonchilik, chorvachilik, zararli hasharotlarga qarshi kurash.
- Hayvonot dunyosini muhofaza qilishning asosiy vazifalari: Hayvonlarni muhofaza qilish, resurslardan oqilona foydalanish, O'zbekiston Qizil kitobi, qo'riqxonalar va ularning roli.