Tafakkur
Ushbu kitob tafakkur, uning mohiyati, shakllanishi va ahamiyatiga bag'ishlangan. Unda tafakkurning sezgi, idrok, xotira va tasavvurlardan farqi, voqelikni aks ettirishdagi roli, umumlashtirish va abstraktlash kabi xususiyatlari ko'rib chiqiladi. Kitobda fikr yuritish operatsiyalari, jumladan taqqoslash, analiz, sintez, abstraksiyalash, umumiylashtirish va aniqlashtirish kabi tushunchalar batafsil tahlil qilinadi. Shuningdek, tafakkurning nerv-fiziologik asoslari, signal sistemalarining o'zaro aloqasi va nutqning tafakkur jarayonidagi ahamiyati yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Tafakkur va uning mohiyati: Tafakkur insonning aqliy faoliyati bo'lib, voqelikni aks ettirish, bilish va amaliy faoliyatni amalga oshirishga yordam beradi. Tafakkur sezgi, idrok, xotira va tasavvurlardan farq qilib, voqelikni chuqurroq va to'laroq aks ettiradi. Tafakkur nutq bilan chambarchas bog'liq.
- Fikr yuritish operatsiyalari: Fikr yuritish operatsiyalari tafakkur jarayonida amalga oshiriladigan aqliy harakatlardir. Asosiy operatsiyalar: taqqoslash, analiz, sintez, abstraksiyalash, umumiylashtirish va aniqlashtirish. Bu operatsiyalar yangi hukmlarni hosil qilish, real olam haqida tushunchalarni shakllantirishga yordam beradi.
- Taqqoslash: Taqqoslash - narsalar o'rtasidagi o'xshashlik va farqlarni aniqlash operatsiyasi. Taqqoslash tafakkur va bilish jarayonlarining asosi hisoblanadi.
- Analiz va sintez: Analiz - narsani tarkibiy elementlarga bo'lish. Sintez - elementlarni birlashtirib butunni hosil qilish. Analiz va sintez tafakkurda birlikda o'tadi.
- Abstraksiyalash va umumiylashtirish: Abstraksiyalash - obyektdan biror belgisini ajratib olish. Umumiylashtirish - o'xshash belgilarni bitta tushunchada birlashtirish. Bu jarayonlar til va nutq bilan bog'liq.
- Tafakkurning nerv-fiziologik asoslari: Tafakkurning nerv-fiziologik asosi - bosh miya po'sti faoliyati. Muvaffaqat bog'lanishlar, signal sistemalarining o'zaro ta'siri tafakkur uchun muhim.