E.Ori’entali’s wo’simliginin’ polisaxaridlerin aji’rati’p ali’w
Ushbu bitiruv malakaviy ishi Oʻzbekiston Respublikasi hududida oʻsuvchi, shifobaxshlik xususiyatiga ega boʻlgan Elaegnaclae hinde turkumiga kiruvchi jiyda oʻsimligining kimyoviy tarkibini oʻrganishga bagʻishlangan. Ishda jiyda oʻsimligining turli xil kimyoviy birikmalari, polisaxaridlar va pektin moddalari, shuningdek, xalq xoʻjaligi va tibbiyotda keng qoʻllaniladigan biologik faol moddalar haqida maʼlumotlar keltirilgan. Tadqiqot natijalariga koʻra, jiyda oʻsimligi tarkibidagi suvda eruvchi qandlarning asosi galaktoza, glyukoza, ramnoza, arabinoza va ksilozadan iborat ekanligi aniqlangan.
Asosiy mavzular
- Oʻsimlik polisaxaridlariga umumiy tavsif: Oʻsimliklar tarkibidagi polisaxaridlar va ularning ahamiyati, kimyoviy tuzilishi va xususiyatlari haqida maʼlumot berilgan. Polisaxaridlar tarkibiga kiruvchi monosaxaridlar, ularning gidrolizlanish xususiyatlari va oʻsimlik toʻqimalaridagi vazifalari koʻrib chiqilgan.
- Pektin moddalari: Pektin moddalarning tuzilishi, xossalari va oʻsimliklardagi tarqalishi haqida maʼlumotlar berilgan. Pektin moddalarning sanoatda olinishi, turlari va ularning xalq xoʻjaligidagi ahamiyati yoritilgan.
- Shiydaning kimyoviy tarkibi: Shiydaning turli morfologik qismlaridagi (poʻstlogʻi, shoxi, barglari) kimyoviy tarkibi, ayniqsa polisaxaridlar miqdori va turlari oʻrganilgan. Shiydaning suvda eruvchi polisaxaridlarining tarkibi va ularning xossalari tahlil qilingan.
- Suvda eriydigan polisaxaridlar: Suvda eruvchi polisaxaridlarni ajratib olish usullari, ularning kimyoviy tarkibi (monosaxaridlar tarkibi) va xossalari aniqlangan. Suvda eruvchi polisaxaridlarning gidrolizlanish mahsulotlari va ularning analizi koʻrib chiqilgan.
- Qiyin va oson gidrolizlanadigan polisaxaridlar: Qiyin va oson gidrolizlanadigan polisaxaridlar miqdorini aniqlash usullari, ularning shiyda tarkibidagi nisbati va farqlari oʻrganilgan. Shuningdek, sellyuloza miqdori va pentozan hamda geksozanlar miqdori aniqlangan.