Проблемы триботехники

Ushbu kitob tribologiya, ya'ni ishqalanish, yedirilish va moylash kabi hodisalarni o'rganadigan fan sohasiga bag'ishlangan. Unda tribologiyaning rivojlanish bosqichlari, muammolari, istiqbollari, turli sohalardagi ahamiyati, atamalarning birligi, kadrlarni tayyorlash, kompyuter tribologiyasi, iqtisodiy va ekologik jihatlari hamda texnikaviy yangilanish masalalari ko'rib chiqiladi.

Asosiy mavzular

• Asosiy tushunchalar: Tushunchalar ishqalanish, yedirilish, moylash va ularning asosiy xususiyatlarini o'z ichiga oladi. Tribologiya fanining asosiy bo'limlari (tribofizika, tribokimyo va h.k.) hamda qo'llaniladigan materiallar tavsiflanadi.
• Tribotexnikaning Rossiyadagi rivojlanish bosqichlari: Rossiyada tribologiya fanining rivojlanish tarixi, olimlarning (M.V. Lomonosov, L. Eyler, N.P. Petrov va boshqalar) hissasi ko'rsatilgan. Fanning rivojlanishiga turtki bergan muhim kashfiyotlar va tadqiqotlar sanab o'tilgan.
• Injenerlik-texnik muammolar: Mashina detallarini vodoroddan yedirilishdan himoya qilish, "yeyilmaydigan" ishqalanish uzellarini yaratish, yedirilishni hisoblash usullarini ishlab chiqish, g'ayrioddiy sharoitlarda ishlash, ma'lumotlar bazasini yaratish, atamalarni birlashtirish, kadrlarni tayyorlash va kompyuter tribologiyasi kabi muammolar ko'rib chiqiladi.
• Vodorod yedirilishi: Vodorodning metallarga ta'siri, vodorodli yedirilishning oldini olish usullari va bu muammoning aviatsiya, temir yo'l, avtomobil, dengiz floti va boshqa sohalardagi ahamiyati o'rganiladi.
• Tanlab ko'chirish: Tanlab ko'chirish hodisasi, uning afzalliklari va qo'llanilishi, metallarni tejash, mashinalarning ishlash muddatini uzaytirish va energiya sarfini kamaytirish imkoniyatlari tahlil qilinadi.
• FABO (Finish Antifriction Bezabrasive Obro'botka): FABO texnologiyasi, uning mohiyati va afzalliklari, sirt qatlamini mustahkamlash, ishqalanish koeffitsientini kamaytirish va yedirilishga chidamlilikni oshirish imkoniyatlari tavsiflanadi.
• Moylashni takomillashtirish: Moylash tizimlarining samaradorligini oshirish, avtomatik boshqaruv tizimlarini yaratish, moylash materiallarining sifatini yaxshilash va tribologiya yutuqlaridan foydalanish yo'llari ko'rsatilgan.
• Elektrik, magnit va vibratsion hodisalar: Ishqalanish jarayonida yuzaga keladigan elektrik, magnit va vibratsion hodisalarning ta'siri, vodorodning harakati va yedirilishga qo'shadigan hissasi o'rganiladi.
• Iqtisodiyot va tribotexnika: Tribotexnikaning iqtisodiy ahamiyati, mashinalarning ishlash muddatini uzaytirish, energiya sarfini kamaytirish va materiallarni tejash imkoniyatlari tahlil qilinadi.
• Texnikaviy yangilanish: Eski uskunlarni yangilash muammolari, konstruktiv, metallashuvchan va tribotexnik jihatlar, tashkiliy masalalar va yangi texnologiyalarni joriy etish zarurligi ko'rsatilgan.