Қадриятлар фалсафаси фанининг объекти ва вазифалари
Ushbu kitobda O'zbekiston Respublikasi Xalq ta'limi vazirligi tomonidan A. Qodiriy nomidagi Jizzax davlat pedagogika institutining qadriyatlar falsafasi fani bo'yicha ma'ruzalar matni keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Qadriyatlar falsafasining predmeti va vazifalari: Ushbu mavzu qadriyatlar falsafasining predmeti, falsafa va qadriyatlar falsafasi, qadriyatlar falsafasining funksiyalari, qadriyatlar falsafasini o'rganishning aksiologik dunyoqarashni shakllantirishdagi o'rni va roli kabi masalalarni o'z ichiga oladi. Shuningdek, adabiyotlar ro'yxati ham keltirilgan.
- Qadriyatlar falsafasi tarixi: Bu mavzu qadriyatlar muammosining falsafiy-tarixiy tahlili, xalq og'zaki ijodida shakllangan umuminsoniy qadriyatlar, Markaziy Osiyo falsafasida qadriyatlar to'g'risidagi qarashlar (Avesto, Islom dini), Markaziy Osiyo mutafakkirlari asarlarida qadriyat masalalarining qo'yilishi, tasavvuf falsafasi va jadidchilik g'oyalarida qadriyatlar tasnifi va ta'rifi kabi masalalarni qamrab oladi.
- Qadriyatlarning mohiyati va mazmuni: Bu mavzu qadriyat kategoriyasi, mazmun-mohiyati, qadriyat fenomeni, qadriyatlar ob'ektiv asoslari va sub'ektiv anglanishi, qadriyatlarning reguliativ funksiyasi va ma'naviy mezon sifatidagi ahamiyatini o'z ichiga oladi.
- Aksologik ong va qadriyatli dunyoqarash: Bu mavzu ong va aksiologik ong, aksiologik ongning komponentlari, aksiologik ongning ijtimoiy ong shakllari bilan aloqasi va farqi, aksiologik dunyoqarash, uning o'ziga xos xususiyatlari kabi mavzularni o'z ichiga oladi.
- Qadriyatli yondashuv va baholash: Bu mavzu qadr va qadrlash tushunchasi, qadriyatli yondashuvning o'ziga xos xususiyatlari, qadriyatni baholash va baholash turlarini qamrab oladi.
- Qadriyatlar tizimi va namoyon bo'lishi: Bu mavzu uumumiy, xususiy, alohida qadriyat shakllari, qadriyatlar namoyon bo'lishidagi dialektik aloqadorlik va bog'liqlik, individual va ijtimoiy qadriyatlar kabi mavzularni o'z ichiga oladi.
- Inson- oliy qadriyat: Bu mavzu insonning jamiyatdagi qadrli sub'ekti sifatidagi o'rni, inson, uning hayoti va erkinligi qadriyat sifatida, shaxs qadri, ijtimoiy xususiyati, shaxsiy qadriyatlar tizimi va mazmuni kabi mavzularni o'z ichiga oladi.
- Qadimiy Sharq va O'rta Osiyoda qadriyatlar to'g'risidagi g'oyalar takomili va ularning jahon tsivilizatsiyasida tutgan o'rni: Bu mavzu olam, koinot, jamiyat va inson to'g'risidagi dastlabki aksiologik qarashlar, iudizm, budizm va boshqa dinlarning qadriyatlari hamda qadriyat tizilmalari, zardushtiylik va O'rta Osiyoda inslom dinining yoyilishining tsivilizatsiyamiz qadriyatlariga ta'siri va 20-asr va hozirgi davrda qadriyatlar mavzularini o'z ichiga oladi.
- Muqaddaslik sharoitida qadriyatlarimizni tiklanishi: Bu mavzu mustaqillik sharoitida tabiii-iqtisodiy qadriyatlarning xalq farovonligi xizmatida ekanligi, ma'naviy qadriyatlarning tiklanishi, O'zbek tiliga davlat maqomi berilishi va uni ahamiyati, madaniy merosni tiklanishi, milliy ong va milliy g'urur, tarixiy qadriyatlarning tiklanishi va tarixiy xotira kabi mavzularni o'z ichiga oladi.